Wertebroplastyka i kyfoplastyka. Czemu służą te zabiegi?

Liczba zachorowań na osteoporozę na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat systematycznie wzrasta. Wiąże się to ze starzeniem społeczeństw zachodnich. Z wiekiem nasza masa kostna ulega obniżeniu, a struktury układu kostnego stają się słabsze. Inaczej mówiąc: kość w wyniku odwapnienia staje się bardziej krucha i podatna na złamania. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego liczba zachorowań na osteoporozę wśród osób powyżej 60. roku życia w latach 1989-2014 wzrosła z 14,7 procent aż do 22,2 procent.

Większe ryzyko zachorowań na osteoporozę występuje u kobiet w wieku pomenopauzalnym, ale zmiany w gospodarce hormonalnej u mężczyzn po 65. roku życia również mogą sprzyjać rozwinięciu się choroby. „Według statystyk, w latach 2006-2007 osteoporozę zdiagnozowano u ponad 200 mln kobiet na świecie, co było związane z 8,9 mln złamań w ciągu roku, czyli co trzy sekundy następowało złamanie osteoporetyczne. Obecnie coraz więcej osób ma objawy związane z osteoporozą i według Narodowej Fundacji Osteoporozy (NOF – National Osteoporosis Foundation) jedna z dwóch kobiet i jeden z czterech mężczyzn po 50. roku życia dozna złamania kości z powodu zaburzeń ich uwapnienia” – piszą autorzy publikacji Osteoporoza jako przyczyna złamań kręgosłupa (patrz: Źródła). Według innych danych, w 2010 roku osteoporozę stwierdzono u 27, 5 miliona obywateli Unii Europejskiej. W grupie znalazły się 22 miliony kobiet i 5,5 miliona mężczyzn. Do czynników zwiększających ryzyko osteoporozy prócz zaawansowanego wieku należą między innymi: niskie BMI (poniżej 20), palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, przyjmowanie niektórych leków jak glikokortykosteroidy.

W osteoporozie na złamania narażone są między innymi kości szyjki udowej i nadgarstka. Najpowszechniej dochodzi jednak do złamań trzonów kręgów kręgosłupa. Skutki osteoporetycznych zmian w kościach najdotkliwiej odczuwają osoby w wieku podeszłym, czyli po 85. roku życia. Leczenie ortopedyczne złamań osteoporotycznych polega na stosowaniu gorsetów odciążająco-unieruchamiających odpowiedni odcinek kręgosłupa oraz leczeniu przeciwbólowym. W wybranych przypadkach stosuje się zabiegi operacyjne – wertebroplastykę oraz kyfoplastykę.

– Zabiegi wertebroplastyki i kyfoplastyki wykonuje się, kiedy złamaniu ulega trzon kręgosłupa ale nie dochodzi do ucisku na struktury nerwowe. – mówi ortopeda, dr Marek Rybarczyk z Oddziału Neurochirurgii Mazowieckiego Centrum Rehabilitacji „STOCER” – złamanie przy osteoporozie może nastąpić samoistnie lub pod wpływem jakiejś siły, na przykład, kiedy pacjent zbyt mocno się pochylił lub przewrócił.

Oba zabiegi wykonuje się przy użyciu cementu akrylowego PMMA (polimetakrylan metylu). Wertebroplastykę wykonuje się wbijając przezskórnie igłę o grubości 3-4 milimetrów do nasady trzonu.

– Zabieg wykonuje się pod skopią, czyli robi się dokładne zdjęcia rentgenowskie w 2 projekcjach aby igłę precyzyjnie zlokalizować. Za pomocą igły zakończonej specjalnym sztyftem z rurką wprowadza się do trzonu kręgosłupa cement akrylowy – tłumaczy dr Rybarczyk. – Kość jest zbudowana jak pumeks, czyli pełna drobnych pustych przestrzeni. Cement akrylowy je wypełnia i zastyga po kilku lub kilkunastu minutach, umacniając kość.

Kyfoplastyka jest podobnym zabiegiem, choć technicznie nieco bardziej skomplikowanym. Stosuje się go przy zagięciach kyfotycznych kręgosłupa. Do tego typu deformacji dochodzi w wyniku silnego zgięcia kręgosłupa i złamania trzonu kręgu z zagięciem kyfotycznym. Kyfoplastyka pozwala zniwelować zagięcie, dzięki wprowadzeniu specjalnego balonu do trzonu kręgu. Balon następnie się usuwa, a w powstałą przestrzeń wypełnia się cementem kostnym.

Zabiegi wertebroplatyki i kyfoplastyki dają dobre rokowania i stosunkowo niskie ryzyko powikłań neurologicznych. Pozwalają też możliwie szybko zniwelować silny ból powstały w wyniku złamania. – To mało inwazyjne metody, które mogą być przeprowadzone w krótkim znieczuleniu ogólnym lub znieczuleniu miejscowym okolicy złamania. Standardowe operacje mogą trwać kilka godzin, tu wystarczy zazwyczaj pół godziny. Poza tym pacjent nie wymaga długiego pobytu w szpitalu. Po jednym lub dwóch dniach może wrócić do domu – wyjaśnia dr Rybarczyk.

Konsultacja medyczna: dr Marek Rybarczyk, Oddział Neurochirurgii, Mazowieckie Centrum Rehabilitacji „STOCER”, Konstancin Jeziorna.

Żródła:

• M. Derenda, Możliwości zaopatrzenia chirurgicznego osteoporotycznych złamań kręgosłupa, https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/48296/38016



• M. Rybarczyk, P. Baranowski, A. Baranowska, W. Białowąs, T. Płusa, R. Konieczny, F. Albarazi, Osteoporoza jako przyczyna złamań kręgosłupa, publikacja w przygotowaniu