Trąd – fakty i mity

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) trąd, znany również jako choroba Hansena, jest przewlekłą bakteryjną chorobą zakaźną wywołaną przez prątki trądu Mycobacterium leprae. Choroba dotyczy głównie skóry, nerwów obwodowych, górnych dróg oddechowych i oczu. Trąd jest chorobą, którą skutecznie można wyleczyć terapią wielolekową – antybiotykoterapią. Oznacza to, że jest on całkowicie uleczalną chorobą. Do zakażenia dochodzi głównie przez bezpośredni i długotrwały kontakt z wydzielinami z nosa czy śliny osoby chorej. Zaraźliwość trądem jest nieduża i rozwija się powoli oraz stopniowo przez długi czas.

Pierwsze oznaki trądu to plamy na skórze lub drętwienie palców rąk i nóg. Dzieje się tak dlatego, że choroba dotyczy głównie obwodowego układu nerwowego i zmian skórnych (np. plamki, grudki lub guzki). Nieleczony trąd może prowadzić głównie do:

uszkodzenia nerwów czuciowych – powoduje brak możliwości odczuwania bólu, przyczynia się to do wyższej podatności kończyn rąk i stóp na oparzenia czy urazy,

uszkodzenia nerwu wzrokowego – może prowadzić do ślepoty,

uszkodzenia nerwu motorycznego – może powodować różnego rodzaju porażenia, takie jak np.: opadanie palców rąk i nóg czy niedomykalność szpary powiekowej (lagophthalmos),

uszkodzenia nerwu autonomicznego – może powodować utratę włosów i może wpływać na zdolność organizmu do samoochładzania (pocenia się), pozostawiając skórę suchą i popękaną.

Gdy leczenie rozpoczyna się we wczesnym stadium choroby, zapobiega się rozprzestrzenianiu choroby, jak również zniekształceniom różnych części ciała i ciężkim powikłaniom zdrowotnym. Do czynników, które przyczyniają się do późnego rozpoznania należy głównie brak informacji na temat wczesnych objawów choroby. Warto podkreślić, że szczepionka przeciwko gruźlicy (TB), zwana szczepionką BCG, może stanowić pewną ochronę przed zachorowaniem na trąd. Leczenie należy zakończyć zgodnie z zaleceniami lekarza (może potrwać nawet 2 lata).

Epidemiologia

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) liczba nowych przypadków trądu w 2016 roku wyniosła ponad 200 000, w tym u 19 000 dzieci. Krajami o największej liczbie nowych zachorowań były Indie, Brazylia i Indonezja, a następnie Afryka. Indie stanowią 64% wszystkich nowo zarejestrowanych przypadków trądu na świecie.

Mity na temat trądu

Mit 1. Trąd jest bardzo zaraźliwy! Możesz załapać trąd, nawet siedząc obok osoby chorej.

Trąd trudno „złapać”. Nie można zarazić się trądem poprzez przypadkowy kontakt, taki jak uścisk dłoni, siedzenie obok lub rozmowę, zwłaszcza jeśli osoba chora jest w trakcie leczenia.

Mit 2. Trąd powoduje, że palce u rąk i nóg odpadają.

Żadna część ciała nie „odpada” z powodu trądu. Bakterie powodujące trąd atakują nerwy palców rąk i nóg i powodują ich odrętwienie. W zaawansowanych stadiach choroby, zwłaszcza u osób nieleczonych, może prowadzić to do trwałego ich uszkodzenia.

Mit 3. Trędowaci, muszą żyć w odizolowaniu od innych ludzi.

Nie! Trąd można wyleczyć za pomocą antybiotyków. Osoby z trądem, które są leczone antybiotykami, mogą normalnie żyć z rodziną i przyjaciółmi oraz mogą nadal pracować zawodowo lub uczęszczać do szkoły.

Pamiętajmy! Choroba Hansena jest w pełni uleczalna. Edukacja i poprawa dostępu do usług zdrowotnych, jak i warunków sanitarno-higienicznych na świecie to klucz do skutecznego wyeliminowania stygmatyzacji i uniknięcia ewentualnych problemów zdrowotnych będących konsekwencją tej choroby.'