Szczepionki w formie tabletki? To możliwe!

Czym jest szczepionka? Szczepionka jest preparatem biologicznym składającym się z jednego lub kilku antygenów otrzymywanych z żywych lub zabitych drobnoustrojów, ich fragmentów lub metabolitów. Szczepionka stymuluje komórki układu odpornościowego do wytworzenia swoistej odpowiedzi immunologicznej. Dodatkowo powstają tzw. komórki pamięci immunologicznej zapewniające długotrwałą ochronę przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. W przypadku kontaktu z patogenem są wytwarzane swoiste przeciwciała ochronne uniemożliwiające rozwój choroby. Szczepionka jest jednym z najlepiej kontrolowanych preparatów biologicznych dostępnych na rynku poczynając od momentu jej wyprodukowania do czasu, w którym jest podawana pacjentowi. Szczepionki są podawane doustnie, podskórnie lub domięśniowo. Walijscy naukowcy wskazują na nowe możliwe drogi podawania szczepionek ochronnych. Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie The Journal of Clinical Investigation.

Naukowcy z Uniwersytetu Cardiff (Cardiff, Walia) stworzyli prototyp doustnej szczepionki przeciw grypie typu A podawanej w formie tabletek. Badacze opracowali peptydy imitujące peptydy obecne w wirusie grypy. W przeciwieństwie do biologicznych peptydów, sztuczne peptydy nie są trawione, dzięki czemu było możliwe podanie ich drogą doustną w formie tabletki. Stosując metodę hodowlaną wykazano, że szczepionka wywołała silną reakcję immunologiczną w komórkach człowieka. Stwierdzono również skuteczność szczepionki w zwalczaniu wirusa grypy w testach przeprowadzonych na myszach.

Szczepionka przeciw grypie to oczywiście jedynie początek. Naukowcy mają nadzieję, że ich odkrycie umożliwi opracowanie szczepionek w formie tabletek dla wielu innych chorób zakaźnych. Badacze podkreślają konieczność prowadzenia dalszych badań nad prototypem szczepionki zanim będzie możliwe rozpoczęcie testów w grupie ludzi.

Jakie korzyści płynęłyby z podawania szczepionek w formie tabletek? Przede wszystkim jest to bez wątpienia wygodniejsza forma podania preparatu biologicznego. Forma, która nie wymagałaby wizyty szczepiennej. Tabletkę moglibyśmy przyjąć np. w domu. Obecnie szczepienie jest wykonywane w placówkach ochrony zdrowia przez wykwalifikowany personel. Nowa postać szczepionek ułatwiłaby również ich przechowywanie oraz transportowanie. Szczepionki muszą być przechowywane z zachowaniem określonych warunków, w tym m.in. odpowiedniej temperatury w granicach 2-8°C (tzw. „łańcuch chłodniczy”). Miałoby to szczególne znaczenie w przypadku krajów rozwijających się, gdzie występują problemy m.in. ze stałym dostępem do elektryczności, jak i również krajów objętych klęskami żywiołowymi lub działaniami wojennymi. Bezigłowa forma podania szczepienia stanowiłaby alternatywę dla osób, które cierpią na tzw. aichmofobię, czyli lęk przed igłami i wkłuciami. Ponadto, nowa droga podania szczepionek mogłaby wpłynąć na zmianę podejścia przeciwników szczepień do tej formy uodparniania przeciw groźnym chorobom zakaźnym.

Podsumowując, wyniki badania walijskich naukowców są bardzo obiecujące. Nowa, bezigłowa droga podania szczepionek, bez szkody dla ich skuteczności, mogłaby wpłynąć na zwiększenie liczby osób zaszczepionych na świecie, szczególnie w krajach, w których możliwości wdrożenia interwencji z zakresu zdrowia publicznego są ograniczone, jak i również mogłaby przyczynić się do zmiany podejścia do szczepień ochronnych, czyniąc je bardziej akceptowalnymi.

Źródła:

• Miles J.J., Tan M.P., Dolton G. et al. Peptide mimic for influenza vaccination using nonnatural combinatorial chemistry. The Journal of Clinical Investigation, 2018.

• http://www.bbc.com/news/health-43385777

• http://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/