Szczepionka na HIV

Prawdopodobnie zakażenie wirusem HIV jest przykładem choroby przenoszonej drogą płciową (i nie tylko!), która rodzi najwięcej obaw. Prawdopodobnie zakażenie wirusem HIV jest również przykładem choroby wokół której narosło najwięcej mitów. Czym jest zakażenie wirusem HIV? Zakażenie wirusem HIV jest chorobą wywoływaną przez ludzki wirus upośledzenia odporności (ang. human immunodeficiency virus). Wyróżnia się 2 typy wirusa, tj. HIV-1 oraz HIV-2, przy czym HIV-1 odpowiada za większość zachorowań na świecie. Jakie są objawy zakażenia wirusem HIV? Początkowo zakażenie przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Występują objawy niespecyficzne, w tym m.in. gorączka, bóle mięśniowo-stawowe, osłabienie, nudności, wymioty, biegunka, spadek masy ciała oraz owrzodzenie błon śluzowych (ostra choroba retrowirusowa), co znacząco utrudnia wczesne rozpoznanie. Następnie zakażenie jest częściowo kontrolowane przez układ odpornościowy, co usypia czujność osoby zakażonej. Po kilku latach bezobjawowego zakażenia dochodzi do progresji choroby. Obserwuje się postępujące upośledzenie odporności. W tym czasie organizm jest podatny na wszelkie czynniki chorobotwórcze. U osoby zakażonej zwiększa się ryzyko rozwoju chorób nowotworowych. Osłabienie odporności prowadzi do wystąpienia AIDS (ang. acquired immunodeficiency syndrome), które w ciągu nawet kilku miesięcy (6-20 miesięcy) może zakończyć się zgonem.

W jaki sposób dochodzi do transmisji wirusa HIV?

Wirus HIV przenosi się w wyniku naruszenia ciągłości tkanek, drogą seksualną, wertykalną, tj. z matki na dziecko w trakcie ciąży, porodu oraz karmienia piersią. W jaki sposób możemy zapobiec zakażeniu wirusem HIV? Wśród metod zapobiegania zakażeniu wirusem HIV wymienia się m.in. unikanie ryzykownych zachowań, stosowanie prezerwatyw, wykonywanie badań w kierunku HIV wśród kandydatów na dawcę krwi, wykonywanie badań w kierunku HIV w populacji ogólnej, wykrywanie i leczenie osób zakażonych HIV. Wciąż trwają prace nad stworzeniem szczepionki przeciw zakażeniu wirusem HIV. Dotychczasowe próby nie pozwoliły jednak na opracowanie odpowiednio skutecznej szczepionki. Dotychczas udało się opracować szczepionkę przeciw wirusowi HIV w Tajlandii. Jej skuteczność nie była jednak wystarczająco wysoka (ok. 30%), aby wprowadzić ją do powszechnego użytku. Amerykańscy naukowcy wskazują, że są coraz bliżej opracowania szczepionki przeciw zakażeniu wirusem HIV charakteryzującej się nie tylko bezpieczeństwem, ale i skutecznością. Wyniki badania opublikowano w prestiżowym czasopiśmie The Lancet.

Naukowcy z Beth Israel Deaconess Medical Center, Harvard Medical School (Boston, Massachusetts, Stany Zjednoczone) opracowali szczepionkę przeciw zakażeniu wirusem HIV, która zapewnia wytworzenie odporności przeciw większości szczepów wirusa HIV.

To przełom! Dlaczego?

Dotychczas prowadzono badania nad szczepionkami przeciw zakażeniu wirusem HIV, które chroniłyby jedynie przed wybranymi szczepami wirusa HIV. Dodatkowo wirus HIV ulega szybkim mutacjom, dzięki czemu skutecznie wymyka się reakcji odpornościowej. Obecne badanie przeprowadzono w grupie 393 zdrowych, niezakażonych wirusem HIV osób (wiek: 18-50 lat). Uczestnikom badania będącym pacjentami 12 klinik w Stanach Zjednoczonych, Tajlandii oraz wschodniej i południowej Afryki podano 4 dawki szczepionki w ciągu 48 tygodni. W badaniu wykazano nie tylko bezpieczeństwo szczepionki, ale i również jej skuteczność. U wszystkich osób badanych stwierdzono wytworzenie swoistych przeciwciał chroniących przed zakażeniem wirusem HIV. Szczepionka okazała się być również skuteczna (67-72%) w zapobieganiu zakażeniu wirusem SIV u małp. SIV jest odpowiednikiem wirusa HIV identyfikowanym u zwierząt.

„Wyniki badania są przełomowe. Musimy jednak podchodzić do nich z ostrożnością” – mówi Dr Dan H. Barouch, jeden z autorów badania – „Opracowanie szczepionki przeciw zakażeniu wirusem HIV jest niebywałym wyzwaniem. Obecnie nie jesteśmy w stanie stwierdzić, że opracowana przez nas szczepionka zapewni ochronę przed zachorowaniem."

Autorzy badania wykazują ostrożny optymizm. Szczepionka wywołała reakcję immunologiczną. Nie wiadomo jednak czy szczepionka umożliwiłaby eliminację wirusa HIV z organizmu oraz zapobieżenie zachorowaniu. Niemniej badacze nie poddają się podkreślając, że świat potrzebuje skutecznej broni w walce z zakażeniem wirusem HIV w postaci szczepionki. Kolejnym krokiem jest przeprowadzenie badania w grupie 2600 kobiet narażonych na zakażenie wirusem HIV pochodzących z południowej Afryki. Trzymamy kciuki za powodzenie tych badań!

Czy zastanawialiście się kiedykolwiek ile osób zakażonych HIV żyje w Polsce?

Pierwszy przypadek zakażenia wirusem HIV odnotowano w 1985 r., tj. cztery lata później od czasu, w którym zgłoszono pierwszy przypadek zakażenia wirusem HIV na świecie (w Stanach Zjednoczonych). Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny od 1985 r. (początek badań w kierunku HIV w Polsce) do 28 lutego 2018 r. stwierdzono 22 826 zakażeń HIV, 3 571 zachorowań na AIDS oraz 1386 zgonów z powodu zakażenia wirusem HIV w Polsce. Rzeczywista liczba osób zakażonych HIV może być nawet 2–3-krotnie wyższa. Problemem jest nadal niewystarczająca wykrywalność zakażeń wirusem HIV. Wśród prawdopodobnej drogi szerzenia się wirusa wymienia się stosowanie narkotyków w iniekcjach (27,8%), kontakty homoseksualne (24,9%), kontakty heteroseksualne (22,6%), zakażenia wertykalne (0,4%) oraz zakażenia jatrogenne (0,1%) (2012-2016). W ostatnich latach rejestruje się coraz więcej zachorowań wśród mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami (ang. men who have sex with men, MSM). Eksperci wskazują również na ryzyko związane z transmisją wirusa HIV w związku z migracjami osób z terenów, w których sytuacja epidemiologiczna zakażenia wirusem HIV jest znacznie poważniejsza niż w Polsce.

Stwierdziliście u siebie ryzykowne zachowania? Sądzicie, że mogło przypadkowo dojść do zakażenia wirusem HIV? Czy wykonywaliście kiedykolwiek badanie w kierunku HIV?

Zachęcamy do wykonania badania w kierunku HIV. Badanie można wykonać w punktach konsultacyjno-diagnostycznych bezpłatnie, anonimowo, bez skierowania i bez wcześniejszego umawiania się. Poniżej znajdziecie listę punktów konsultacyjno-diagnostycznych, w których można wykonać badanie:

https://aids.gov.pl/pkd/

Nie zwlekajcie! Wczesne rozpoznanie ma kluczowe znaczenie dla rokowania. Dostępne leki antyretrowirusowe nie zapewniają całkowitego wyleczenia i należy je przyjmować do końca życia, umożliwiają jednak kontrolowanie wiremii. Średnie dalsze trwanie życia osoby zakażonej HIV nie odbiega już znacząco od średniej dla osoby zdrowej z populacji ogólnej.

Źródło:

• https://www.bbc.com/news/health-44738642

• https://www.avert.org/professionals/history-hiv-aids/overview

• http://www.who.int/features/qa/71/en/