Niebezpiecznie przesłodzone życie Polaków

W większości diet węglowodany stanowią podstawowe źródło energii dostarczając od 40% do 80% dziennego zapotrzebowania energetycznego. Zapotrzebowanie organizmu na węglowodany zależy od kilku czynników, w tym m.in. wieku, stanu zdrowia oraz aktywności fizycznej. Przyjęto, że wartość zalecanego dziennego spożycia węglowodanów powinna wynosić co najmniej 130 g na dobę. Zarówno niedobór, jak i również nadmiar węglowodanów może wpływać szkodliwie na nasz organizm. Eksperci wskazują, że w Polsce znacząco większym problemem jest spożywanie nadmiernej ilości cukrów, co wynika przede wszystkim ze zwiększonej konsumpcji napojów słodzonych, wyrobów cukierniczych oraz żywności wysokoprzetworzonej. Z raportu, pt. „Cukier, otyłość – konsekwencje”, opracowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), wynika, że roczne spożywanie cukru przetworzonego w Polsce wzrosło średnio o niemal 12 kg w przeciągu ostatnich 10 lat!

Eksperci podkreślają, że w ostatnich latach obserwuje się niebezpieczny trend polegający na rosnącym udziale cukru pod różnymi postaciami w diecie. W 2017 r. w Polsce przeciętne roczne spożycie cukru oszacowano na 44,5 kg na 1 mieszkańca. Jednocześnie zaznaczono, że spożycie cukru nieprzetworzonego spada (spadek o 5,7 kg w latach 2008-2017), podczas gdy konsumpcja cukru przetworzonego dramatycznie rośnie (wzrost o 11,8 kg w latach 2008-2017). Specjaliści wskazują, że powyższy niepokojący trend można wyjaśnić zwiększonym spożyciem napojów słodzonych, np. napojów gazowanych oraz napojów energetycznych, w tym przede wszystkim w grupie osób młodych. Szacuje się, że sprzedaż ww. napojów powinna wzrosnąć o 11,1% w latach 2015-2020. Z dostępnych danych wynika, że w Polsce ok. 30% dzieci w wieku 8 lat spożywa napoje gazowane przynajmniej raz w tygodniu oraz 67% nastolatków sięga po napoje energetyczne.

„Spożywamy trzy razy więcej cukru przetworzonego (średnio w 2017 r. ok. 33,3 kg) niż nieprzetworzonego (średnio 11,2 kg). W 2008 r. te proporcje wynosiły odpowiednio 21,5 kg oraz 16,9 kg" – powiedział Adam Niedzielski, zastępca prezesa NFZ – „Wzrost jest dynamiczny".

Eksperci podkreślają, że podwyższone spożycie cukrów w diecie prowadzi do szeregu negatywnych konsekwencji zdrowotnych, w tym m.in. nadwagi i otyłości. Z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że odsetek osób z nadwagą i otyłością w 2016 r. na świecie sięgał odpowiednio 39% i 13% w populacji osób dorosłych oraz 18% i 7% w populacji osób w wieku 5-19 lat. Dostępne dane sugerują, że w Polsce nadwaga dotyczy 68% mężczyzn i 53% kobiet oraz 44% chłopców i 25% dziewcząt. Odsetek osób z otyłością sięga 25% wśród mężczyzn i 23% wśród kobiet oraz 13% wśród chłopców i 5% wśród dziewcząt. Prognozuje się, że w 2025 r. otyłość będzie dotyczyła już 30% mężczyzn oraz 26% kobiet.

Specjaliści podkreślają, że nadwaga i otyłość stanowią jeden z najpoważniejszych problemów zdrowia publicznego XXI w. Wyniki wielu badań jednoznacznie wskazują, że nadwaga i otyłość prowadzą do rozwoju cukrzycy typu 2, choroby pęcherzyka żółciowego, dyslipidemii, insulinooporności, bezdechu sennego (wysokie ryzyko zachorowania; relatywne ryzyko zachorowania większe od 3), choroby wieńcowej, nadciśnienia, choroby zwyrodnieniowej kolan, hiperurykemii, dny moczanowej (umiarkowane ryzyko zachorowania; relatywne ryzyko zachorowania równe 2-3), niektórych nowotworów, w tym m.in. raka piersi, raka endometrium, raka okrężnicy, nieprawidłowości w gospodarce hormonów płciowych, zaburzeń płodności, bólu dolnego odcinka kręgosłupa (nieznacznie wyższe ryzyko zachorowania). Wśród konsekwencji zdrowotnych nadwagi i otyłości wymienia się również problemy behawioralne. Nadwaga i otyłość są również istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia zgonu przedwczesnego. W jednym badaniu wykazano, że nadmierne spożycie cukru przekłada się na 184 000 zgonów rocznie oraz utratę 8,5 mln lat życia skorygowanych niesprawnością w skali globalnej, z czego ok. 90% wiąże się z chorobami układu krążenia oraz cukrzycą. Szacuje się, że w Polsce liczba zgonów wynikających ze zwiększonej konsumpcji cukru sięga niemal 1 400 rocznie.

W raporcie przedstawiono również koszty leczenia wybranych jednostek chorobowych związanych z nadwagą i otyłością w Polsce, w tym np. cukrzycy. Z przedstawionych danych wynika, że liczba osób z cukrzycą wzrosła z 2,1 mln w 2012 r. do 2,7 mln w 2017 r. Oszacowano, że jedynie w 2017 r. na leczenie cukrzycy przeznaczono niemal 1,8 mld zł, co stanowiło wzrost o ponad 370 mln zł w porównaniu do 2012 r. Przeważający odsetek kosztów (78% w 2017 r.) był związany z refundacją leków przeciwcukrzycowych oraz pasków cukrzycowych. W przebiegu cukrzycy mogą wystąpić powikłania, w tym np. stopa cukrzycowa, co wiąże się z ograniczeniem aktywności zawodowej. Liczba dni absencji chorobowej z powodu cukrzycy oraz owrzodzenia kończyn dolnych w 2017 r. wyniosła odpowiednio 837 100 oraz 159 700. Jedynie w 2017 r. wykonano ok. 4 000 dużych amputacji u osób z cukrzycą. Koszt refundacji świadczeń udzielonych w 2017 r. z powodu innych chorób związanych z otyłością wyniósł np. 570 mln zł w przypadku zwyrodnienia kolan, 421 mln zł w przypadku choroby pęcherza i dróg żółciowych oraz 251 mln zł w przypadku nadciśnienia. Prognozuje się, że w 2025 r. koszt leczenia chorób związanych z otyłością wzrośnie o 0,3 – 1,0 mld zł.

Odpowiedzią na niepokojące statystyki dotyczące nadwagi i otyłości ora chorób powiązanych jest kampania społeczna „Planuję długie życie”. Kampania jest prowadzona przez Ministerstwo Zdrowia. Celem kampanii jest m.in. wzrost świadomości zdrowotnej Polaków, w tym przede wszystkim poprawa stanu wiedzy na temat profilaktyki nowotworowej oraz zwiększenie odsetka osób zgłaszających się na badania profilaktyczne, w szczególności w kierunku raka szyjki macicy, raka piersi, raka jelita grubego, raka płuc oraz czerniaka.

„To jest kwestia trybu życia, świadomości, w jaki sposób powinniśmy postępować, aby zapewnić sobie długie i zdrowe życie” – powiedział Prof. Łukasz Szumowski, minister zdrowia – „Wiedząc to, przygotowaliśmy spoty promujące zdrowy tryb życia. Jest to bardzo istotne, ponieważ z raportu NFZ wiemy, ile płacimy za jednostki chorobowe, które są związane z niewłaściwym odżywaniem się i sposobem życia".

Działania Ministerstwa Zdrowia zintegrowano z kalendarzem onkologicznym w 2019 r. oraz Dniami Otwartymi w oddziałach wojewódzkich NFZ.



Zachęcamy do szczegółowego zapoznania się z raportem NFZ: http://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/prezentacja-raportu-cukier-otylosc-konsekwencje,7296.html

Źródła:

• https://www.gov.pl/web/zdrowie/cukier-otylosc-konsekwencje-prezentacja-raportu