Pierwsza ludzka komórka jajowa wyhodowana w warunkach laboratoryjnych

Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (ang. WHO) niepłodność to niemożność zajścia w ciążę pomimo podejmowania regularnych stosunków seksualnych bez zabezpieczenia (4-5 stosunki seksualne/tydzień) przez okres 12 miesięcy. Jeżeli po roku nie doszło do zapłodnienia u pary należy rozpocząć diagnostykę w kierunku niepłodności celem określenia potencjału rozrodczego partnerów i ustalenia przyczyn niepłodności. Warto podkreślić, że problem niepłodności może dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Współczesna ginekologia dysponuje wieloma metodami leczenia niepłodności, poczynając od zwykłego poradnictwa, interwencji farmakologicznej, poprzez postępowanie operacyjne, zapłodnienie in vitro aż po przeszczepienie narządów rodnych. Przełomem w leczeniu niepłodności może okazać się osiągnięcie naukowców z Uniwersytetu w Edynburgu (Szkocja).

Szkoccy naukowcy jako pierwsi wyhodowali ludzką komórkę jajową od początkowej fazy rozwoju do osiągnięcia fazy pełnej dojrzałości. Badacze podkreślają, że ich odkrycie może być przełomowe, gdyż stwarza szansę na zachowanie potencjału rozrodczego u osób leczonych z powodu choroby nowotworowej w dzieciństwie. Ponadto, metoda umożliwi również dokładne poznanie rozwoju komórki jajowej, co z pewnością przełoży się na możliwość stworzenia nowych opcji terapeutycznych. Naukowcy podkreślają, że sukces był możliwy dzięki stworzeniu i zachowaniu odpowiednich warunków laboratoryjnych w trakcie wzrostu komórek jajowych poprzez m.in. precyzyjne kontrolowanie poziomu tlenu, hormonów i białek, które stymulują wzrost komórki jajowej, jak i również odpowiednie dobranie podłoża, w którym jest hodowana. Naukowcy dowiedli, że wyhodowanie komórki jajowej jest możliwe. Metoda nadal wymaga jednak udoskonalenia, gdyż jej skuteczność jest wyjątkowo niska. Jedynie 10% komórek jajowych osiągnęło pełną dojrzałość. Ponadto, w badaniu nie podejmowano prób inseminacji komórek jajowych, tym samym, nie było możliwe określenie ich zdolności do zapłodnienia.

Proces dojrzewania komórki jajowej w organizmie podlega ścisłej kontroli w czasie. Niektóre komórki jajowe osiągają pełną dojrzałość w wieku młodzieńczym, inne dwadzieścia lat później. Komórka jajowa traci połowę materiału genetycznego w trakcie rozwoju. Inaczej obserwowanoby w niej nadmiar materiału genetycznego DNA w momencie zapłodnienia przez plemniki. W fizjologicznych warunkach nadmiar materiału genetycznego jest odrzucany do tzw. ciałka polarnego, zwanego również ciałkiem kierunkowym lub polocytem. W badaniu zaobserwowano, że ciałka polarne osiągały nieprawidłowe, nadmierne rozmiary. Naukowcy wierzą jednak, że ten problem uda się rozwiązać za pomocą technologii. W badaniach nad myszami przeprowadzonymi 20 lat wcześniej udowodniono, że poczęcie żywych zwierząt z wyhodowanych komórek jajowych jest możliwe.

Naukowcy podkreślają, że opracowana metoda wymaga dalszych badań zanim zostanie zastosowana w praktyce klinicznej.

„To wyjątkowe odkrycie” – mówi Prof. Evelyn Telfer, jedna z osób zaangażowanych w badanie – „Niemniej, nadal czeka nas dużo pracy nad usprawnieniem warunków hodowli komórek jajowych oraz w dalszej kolejności testowaniem jakości oocytów”.

Podsumowując, odkrycie naukowców z Uniwersytetu w Edynburgu to przełom we współczesnej ginekologii. Pomimo, iż metoda nadal wymaga dalszych badań i na jej kliniczne zastosowanie będzie trzeba poczekać z pewnością stwarza ona nadzieję na ogromny postęp w leczeniu niepłodności.

Źródła:

• http://www.bbc.com/news/health-42976858

• http://www.who.int/reproductivehealth/topics/infertility/multiple-definitions/en/