Otyłość a zmysł smaku

Smak, obok wzroku, słuchu, węchu i dotyku, jest jednym z podstawowych zmysłów człowieka. Smak odczuwamy dzięki specjalnym receptorom tzw. kubkom smakowym. Jeden kubek smakowy składa się z ok. 50-100 komórek, których średni czas przeżycia wynosi 10 dni. Po tym czasie powstają nowe komórki. Kubki smakowe są rozmieszone na języku, podniebieniu, nagłośni oraz górnej części przełyku. Wyróżniamy pięć podstawowych smaków: gorzki, słony, słodki, kwaśny oraz umami (smak kwasu glutaminowego). Wyróżnia się szereg przyczyn, które mogą prowadzić do zaburzeń smaku, w tym m.in. palenie tytoniu, spożywanie alkoholu, przyjmowanie niektórych leków (np. leków moczopędnych) oraz obecność niektórych chorób (np. chorób laryngologicznych). Otyłość jest również czynnikiem upośledzającym percepcję smaku. Amerykańskim naukowcom udało się wyjaśnić mechanizm tego zjawiska. Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie PLOS Biology.

Naukowcy z Uniwersytetu Cornell (Ithaca, Nowy Jork, Stany Zjednoczone) dokonali analizy zmian zachodzących w komórkach kubków smakowych i spowodowanych otyłością. Eksperyment przeprowadzono na myszach. Myszy podzielono na dwie grupy. Grupa 1 otrzymywała pokarm zawierający 14% tłuszczu, podczas gdy grupa 2 otrzymywała pokarm wysokotłuszczowy o 58% zawartości tłuszczu. Po 8 tygodniach przyrost masy ciała był o ok. 1/3 większy u myszy z grupy 2. U otyłych myszy obserwowano również spadek liczby kubków smakowych o ok. 25%. Nie obserwowano zmian w zakresie rozmiaru lub rozmieszczenia komórek kubków smakowych.

Komórki kubków smakowych podlegają stałemu procesowi regeneracji dzięki zachowaniu równowagi pomiędzy apoptozą, tj. naturalnym procesem zaprogramowanej śmierci komórki a powstawaniem nowych komórek z tzw. komórek progenitorowych. Badacze zaobserwowali nasilenie procesu apoptozy u otyłych myszy przy jednoczesnym spadku liczby komórek progenitorowych, który bezpośrednio wpływał na redukcję liczby nowych komórek kubków smakowych. Tej zależności nie obserwowano u myszy bez predyspozycji genetycznych do otyłości, nawet jeżeli podawano im pokarm wysokotłuszczowy. Wyniki sugerują, że zmiany są spowodowane nie tyle spożywaniem tłuszczu, ile gromadzeniem się tkanki tłuszczowej. Otyłość jest związana z przewlekłym stanem zapalnym o niewielkim nasileniu. Tkanka tłuszczowa produkuje cytokiny prozapalne, w tym m.in. czynnik martwicy nowotworu alfa (TNF-alfa). Autorzy badania zauważyli, że dieta wysokotłuszczowa prowadziła do wzrostu poziomu TNF-alfa otaczających kubki smakowe. U myszy bez zdolności do wytwarzania TNF-alfa nie obserwowano spadku liczby kubków smakowych pomimo przyrostu wagi. Wstrzyknięcie TNF-alfa do języka szczupłych myszy prowadziło do obniżenia liczby kubków smakowych mimo niskiego poziomu zawartości tłuszczu w ich organizmie.

„Wyniki badania sugerują, że otyłość spowodowana dietą wysokotłuszczową jest związana ze stanem zapalnym o niskim nasileniu, który z kolei wpływa na zaburzenie procesów odnowy komórek kubków smakowych” – podsumowuje dr Robin Dando, jeden z autorów badania - „Wnioski płynące z badania mogą posłużyć do opracowania innowacyjnych strategii leczenia zaburzeń smaku u osób otyłych”.

Podsumowując, dotychczas było wiadomo, że otyłość jest jednym z czynników zaburzających percepcję smaku. Utrata zbędnych kilogramów skutkowała przywróceniem prawidłowego odczuwania smaku Amerykańscy naukowcy jako pierwsi wyjaśnili mechanizm tego zjawiska, stwarzając nowe możliwości leczenia zaburzeń smaku o osób otyłych.

Źródła:

• Kaufman A., Choo E., Koh A. et al. Inflammation arising from obesity reduces taste bud abundance and inhibits renewal. PLOS Biology, 2018; 16 (3).

• https://www.sciencedaily.com/releases/2018/03/180320141339.htm