Odma opłucnowa

Opłucna jest rodzajem worka, w którym znajdują się płuca. Składa się ona z dwóch części. Pierwsza z nich to trzewna, która jest zrośnięta z płucami. Drugą, ściśle przylegającą do pierwszej, nazywa się ścienną. Odma opłucnowa powstaje, jeśli pomiędzy obie te warstwy dostanie się powietrze. Rozróżnia się trzy podziały odmy opłucnowej. Pierwszy z nich dotyczy klasyfikacji ze względu na przyczynę przedostania się powietrza do jamy opłucnej. Drugi powstał dzięki rozróżnieniu mechanizmów powstawania odmy opłucnowej. Ostatnim podziałem jest ten, który zwraca uwagę na wielkość schorzenia.

Przyczyny powstawania

Odma samoistna – powstaje na skutek pęknięcie pęcherza rozedmowego lub pęcherzyków płucnych umiejscowionych podopłucnowo. Może występować zarówno u osób, które nie przechodziły wcześniej żadnej choroby płuc i nie przejawiały żadnych objawów dolegliwości związanych z płucami. Wtedy jest określana mianem pierwotnej. Odma opłucnowa samoistna wtórna może powstać na skutek przebytych chorób płuc i oskrzeli, do których zaliczyć należy POChP, mukowiscydozę czy histiocytozę. Odma pourazowa – to skutek urazów klatki piersiowej z uszkodzeniem powłok znajdujących się w płucach. Najczęściej dochodzi do nich w wyniku przebicia warstw ostrym narzędziem, upadku z wysokości, przygniecenia lub na skutek wypadków komunikacyjnych. Odma jatrogenna pojawia się, gdy u chorego wykonuje się nakłucie opłucnej, biopsję płuca, cewnikowanie żył dużych rozmiarów, mechanicznego wentylowania płuc, a nawet poprzez zabiegi torakochirurgiczne.

Mechanizm powstawania

Podział ze względu na mechanizm powstawania schorzenia definiuje odmy zamknięte, otwarte i prężne. Mianem pierwszej określa się zdarzenie, podczas którego powietrze dostaje się do jamy opłucnej tylko raz. Najczęściej jest to odma jatrogenna, powstała w wyniku konkretnego badania. Znajdujące się w jamie powietrze może się po kilku dniach samo wchłonąć.

Odma opłucnowa otwarta to sytuacja, kiedy powietrze dostaje się bez przeszkód do jamy opłucnej, jak również wydostaje się na zewnątrz. Dzieje się tak z powodu otworu w klatce piersiowej lub oskrzelu. Jest to niezwykle niebezpieczny rodzaj odmy, ponieważ może skutkować zatrzymaniem pracy serca.

Ostatnim elementem podziału odm, ze względu na mechanizm ich powstawania, jest odma prężna, zwana również wentylową. Posiada ona cechy wspólne z odmą otwartą, ponieważ podczas każdego wdechu, przez otwór w klatce piersiowej przedostaje się powietrze, które nie może wydostać się na zewnątrz, w wyniku tworzącej się w szczelinie zastawki. Jest to najgroźniejszy przykład odmy, ponieważ jej efektem jest ciągły wzrost ciśnienia wewnątrzpłucnowego. Kiedy osiągnie ono większą wartość niż ciśnienie atmosferyczne, zacznie uciskać nie tylko płuco, które znajduje się bliżej uszkodzenia, ale również duże żyły i drugie płuco. Bardzo szybko blokuje przepływ krwi w żyłach, a także rzut serca – objętość krwi tłoczonej przez serce do naczyń krwionośnych w ciągu minuty. Odma prężna grozi nagłym zatrzymaniem krążenia.

Objawy

Chory, cierpiący na jeden z rodzajów odmy opłucnowej, będzie doznawał bólu w klatce piersiowej, duszności (zwłaszcza osoby starsze), a także kaszlu. Przy odmie prężnej duszności będą się gwałtownie nasilać, może pojawić się przyspieszenie akcji serca, a nawet zatrzymanie krążenia.

Rozpoznanie

Odmę opłucnową wykaże badanie RTG klatki piersiowej. Lekarz bez problemu rozpozna rodzaj schorzenia przy zastosowaniu tomografii komputerowej klatki piersiowej. USG jest badaniem, które pozwoli na ewentualne wykluczenie odmy.'