Oczy zwierciadłem duszy… i nie tylko

Wzrok jest jednym z najważniejszych zmysłów człowieka. Oczy są nie tylko naszym oknem na świat, ale również w głąb nas. Są odbiciem naszych emocji i odczuć. Z oczu można również wyczytać informacje na temat naszego stanu zdrowia. Nie dotyczy to jedynie chorób oczu.

Naukowcy z Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health (Baltimore, Maryland, Stany Zjednoczone) dowiedli, że wygląd naszych oczu może zwiastować zaburzenia procesów poznawczych w późniejszym wieku. Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie Neurology.

Naukowcy obserwowali grupę 12 317 osób (50-73 lata) przez okres 20 lat. Uczestników badania poddawano różnorodnym testom mającym na celu ocenę stanu pamięci oraz zdolności myślenia. Testy przeprowadzono trzykrotnie w ciągu trwania badania, tj. na początku badania oraz 6 i 20 lat później. Dodatkowo naukowcy za pomocą specjalnego aparatu wykonywali zdjęcia błony wewnętrznej oka, tj. siatkówki u każdego uczestnika badania w poszukiwaniu patologicznych zmian w siatkówce (retinopatia). Siatkówka odbiera bodźce wzrokowe, które są następnie przekazywane do mózgu, gdzie są analizowane i interpretowane. Na podstawie zdjęć naukowcy oceniali stan naczyń krwionośnych oka i … mózgu. Naczynia krwionośne oka i mózgu są bardzo podobne, dlatego też naukowcy postawili hipotezę, że zmiany w naczyniach krwionośnych oka będą odzwierciedlać zmiany zachodzące w naczyniach krwionośnych mózgu.

U większości uczestników badania (95%) nie zaobserwowano oznak uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki. U 365 (3%) oraz 256 (2%) osób stwierdzono odpowiednio łagodną oraz umiarkowaną i ciężką postać retinopatii. Analiza danych wykazała, że osoby z umiarkowanym oraz ciężkim uszkodzeniem naczyń krwionośnych siatkówki uzyskiwały niższe wyniki w testach oceniających pamięć oraz myślenie. Naukowcy dowiedli, że retinopatia była związana z przyspieszonym spadkiem funkcji poznawczych w późniejszym wieku.

„Wyniki badania nie są dla nas zaskoczeniem” – mówi dr Rachel Bishop z National Eye Institute (Bethesda, Maryland, Stany Zjednoczone) – „Odpowiedni poziom ukrwienia jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania wszystkich narządów. Jeżeli naczynia krwionośne są uszkodzone, mózg nie jest w stanie funkcjonować w sposób w jaki funkcjonowałby gdyby otrzymał wystarczającą ilość krwi”.

Dr Bishop dodaje, że wykonywanie badań oka i siatkówki w poszukiwaniu oznak problemów zdrowotnych umożliwi ich wczesne wykrycie oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia.

To jednak nie wszystko! Wcześniejsze badania pokazały, że wiele innych chorób oraz nieprawidłowości może objawiać się zmianami w wyglądzie oraz czynności oka, w tym m.in. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, podwyższony cholesterol, stwardnienie rozsiane, choroby przenoszone drogą płciową, np. chlamydioza, choroby tarczycy, choroby autoimmunologiczne, np. toczeń rumieniowaty układowy oraz nowotwory, np. nowotwór piersi.

Podsumowując, wyniki badań jednoznacznie wskazują, że z oczu możemy wyczytać wiele informacji na temat ogólnego stanu zdrowia. Prosta rada - patrzmy sobie głęboko w oczy i nie zapominajmy o wizytach u okulisty! Zwracajmy uwagę na każdą zmianę wyglądu oraz czynności oka. Oczywiście nie każda z nich musi wskazywać na stan chorobowy. Pamiętajmy jednak, że wczesne rozpoznanie jest kluczowe!

Ciekawostka: Czy wiesz, że okulary przeciwsłoneczne wynaleziono w Chinach w XII w.? Prototyp okularów to przydymione kawałki kwarcu umieszczone w oprawkach. Nie służyły one jednak ochronie oczu przed słońcem. Chińscy sędziowie używali okularów do ukrywania swoich reakcji na przebieg procesu. Okulary miały również służyć ochronie sędziów przed demonami towarzyszącymi sądzonym złoczyńcom.

Źródło:

• Deal J.A., Sharrett A.R., Rawlings A.M. et al. Retinal signs and 20-year cognitive decline in the Atherosclerosis Risk in Communities Study. Neurology, 2018.

• https://edition.cnn.com/2018/02/28/health/retina-memory-loss-study/index.html