Nowa klasa antybiotyków nadzieją na pokonanie rosnącej antybiotykooporności?

Według Światowej Organizacji Zdrowia (ang. WHO), antybiotykooporność stanowi jedno z największych zagrożeń dla zdrowia publicznego na świecie. Zjawisko polega na nabywaniu oporności przez bakterie na stosowane leki przeciwbakteryjne. Innymi słowy, bakterie uczą się w jaki sposób obronić się przed antybiotykami, wykorzystując różne mechanizmy oporności. Antybiotykooporność jest wynikiem procesów zachodzących w naturze (ewolucja), jak i również działań człowieka związanych z nieodpowiednim stosowaniem antybiotyków (m.in. nadużywanie antybiotyków). Strategie walki z narastającą antybiotykoopornością obejmują m.in. poszukiwania związków o zbliżonym spektrum działania do antybiotyków stosowanych obecnie lub substancji dodatkowych podnoszących skuteczność ich działania.

Naukowcy z Uniwersytetu Rockefellera (ang. Rockefeller University, Nowy Jork, Stany Zjednoczone) odkryli nową grupę antybiotyków – malacydynę (ang. malacidins), która wykazuje działanie bakteriobójcze przeciw wielolekoopornym Gram-dodatnim bakteriom, w tym superbakterii, tj. gronkowcowi złocistemu opornemu na metycylinę (ang. methicyllin-resistant Staphylococcus aureus, MRSA). Badacze podkreślają, że nowa klasa antybiotyków stwarza nadzieję na walkę z chorobami bakteryjnymi, w których dotychczas stosowane leki wykazują obniżoną lub zerową skuteczność. Nowy związek odkryto w próbkach gleby. Naukowcy podkreślają, że w glebie znajdują się miliony mikroorganizmów wytwarzających substancje o potencjalnym terapeutycznym działaniu. Badacze wykorzystując technikę sekwencjonowania genów dokonali analizy ponad 1 000 próbek gleby w poszukiwaniu związków wytwarzanych przez tzw. bakterie glebowe. Próbki gleby pochodziły z terenu Stanów Zjednoczonych. Malacydyna występowała w wielu z analizowanych próbek. Naukowcy przetestowali związek na szczurach zarażonych uprzednio MRSA. Związek okazał się skuteczny. Zakażenie rany wyleczono. Ponadto, nie wykryto oporności na nowy antybiotyk. Obecnie trwają prace nad poprawą skuteczności leku. Naukowcy mają nadzieję, że w niedalekiej przyszłości lek będzie można zastosować w leczeniu zakażeń bakteryjnych występujących u ludzi.

Prof. Colin Garner z londyńskiego ośrodka badawczego ANTRUK (ang. Antibiotic Research UK) podkreśla wagę odkrycia nowych antybiotyków wykazujących skuteczne działanie bakteriobójcze przeciw bakteriom Gram-dodatnim takim jak MRSA. Wskazuje jednak, że odkrycie może nie stanowić odpowiedzi na największe problemy z jakimi zmaga się współczesna medycyna.

„Naszym największym zmartwieniem są tzw. bakterie Gram-ujemne, które wykazują narastającą antybiotykooporność” – mówi Prof. Colin Garner – „Bakterie Gram-ujemne powodują zapalenie płuc, zakażenie krwi, zakażenie dróg moczowych oraz zakażenie skóry. Potrzebujemy przede wszystkim antybiotyków skutecznych w leczeniu tych schorzeń".

Podsumowując, antybiotykooporność pozostaje jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla zdrowia publicznego. Odkrycie amerykańskich naukowców stwarza nadzieję na podniesienie skuteczności dotychczas podejmowanych działań w walce z tym zjawiskiem. Warto jednakże podkreślić, że w sytuacji deficytu skutecznych antybiotyków, kluczową rolę powinna odgrywać tzw. racjonalna antybiotykoterapia, jak i również proste działania podejmowane przez każdego z nas, w tym m.in. stosowanie antybiotyków jedynie w sytuacjach koniecznych zgodnie z zaleceniami czy zapobieganie zakażeniom poprzez np. dokładne mycie rąk.

Źródła:

• http://www.bbc.com/news/health-43032602

• http://www.who.int/mediacentre/factsheets/antibiotic-resistance/en/

• Kozińska A., Sitkiewicz I. „Nowe” i „stare” antybiotyki – mechanizmy działania i strategie poszukiwania leków przeciwbakteryjnych. KOSMOS 2017, tom: 66, nr: 1 (314).