Nietolerancja pokarmowa

Patomechanizmy nieimmunologiczne, bo tak nazywają się te reakcje układu odpornościowego na nietolerowane produkty, dzieli się na: reakcje pseudoalergiczne, reakcje farmakologiczne, reakcje toksyczne, reakcje biochemiczne (defekty metaboliczne), czynniki mikrobiologiczne, inne – mieszane. O nadwrażliwości na dane związki decyduje podłoże genetyczne. Również w celu zdiagnozowania nietolerancji pokarmowej na konkretne produkty wykonuje się specjalistyczne testy genetyczne. Polegają one na poddaniu analizie DNA pacjenta przy użyciu technik biologii molekularnej. W tym celu pobiera się od pacjenta materiał genetyczny w postaci krwi lub śliny. Już niewielka jego ilość pozwala określić obecność zmian w organizmie na poziomie ponad 99 proc. skuteczności. Badanie genetyczne na nietolerancję pokarmową wystarczy wykonać raz w życiu – jego wyniki są uwarunkowane genetycznie, a więc niezmienne, niezależne od diety czy trybu życia.

Przyczyną nadwrażliwości organizmu na konkretne produkty mogą być zarówno zawarte w nich związki pochodzenia naturalnego, jak i te dodawane do produktów w procesie ich przetwarzania czy produkcji. Nieprawidłowe reakcje układu immunologicznego coraz częściej wywołują właśnie sztuczne związki chemiczne, dlatego w przypadku osób z nietolerancją bardzo ważne jest samodzielne przygotowywanie posiłków, z wykluczeniem przetworzonych półproduktów. Do produktów najczęściej wywołujących reakcje nietolerancji należą: pokarmy zawierające histaminę (kapusta kwaszona, wędliny, szpinak, pomidory, bakłażan, niektóre rodzaje mięsa i ryb, sery fermentujące), produkty powodujące wytwarzanie histaminy (jajka, owoce morza, czekolada, orzechy, pomidory, alkohol, truskawki, poziomki, cytrusy), pokarmy zawierające tyraminę, serotoninę, kofeinę, teobrominę, barwniki czy pestycydy, a także te drażniące jelita (produkty bogate w błonnik, pszenica, czekolada, niektóre owoce i warzywa, nabiał).

Nietolerancja pokarmowa bez zastosowania specjalistycznych badań genetycznych jest schorzeniem wyjątkowo trudnym do zdiagnozowania. Po pierwsze dlatego, że czynników wywołujących objawy nietolerancji jest wiele. Po drugie, objawy typowe dla nietolerancji pokarmowej nie występują od razu po zjedzeniu danego pokarmu, czasem dzieje się to z kilkugodzinnym, a nawet kilkudniowym opóźnieniem. Do najczęstszych objawów nietolerancji należą: wzdęcia i bóle brzucha, nietypowe reakcje skóry (zaczerwienienie, łuszczenie, świąd), uderzenia gorąca, permanentne zmęczenie, a nawet migrena, bóle reumatyczne czy często powtarzające się infekcje.

Po odpowiednim zdiagnozowaniu nietolerancji pokarmowej kolejnym krokiem do pozbycia się przykrych dolegliwości jest zastosowanie przez pacjenta diety eliminacyjnej – wyeliminowanie z jadłospisu wskazanych w wyniku badania produktów lub przynajmniej ograniczenie ich spożycia. W zależności od indywidualnego przypadku (poziomu nietolerancji, specyfiki nietolerowanych produktów) dietę eliminacyjną wprowadza się na stałe lub tylko okresowo, do momentu ustąpienia niektórych objawów. W każdym przypadku warto pamiętać o uzupełnianiu diety tolerowanymi przez organizm zamiennikami, mającymi podobne wartości odżywcze.