(Nie)nowa droga szerzenia się wirusa grypy w populacji?

Droga szerzenia zakażenia określa sposób w jaki czynnik zakaźny (np. bakteria, wirus) jest przenoszony między źródłem zakażenia (osoba zakażona) a osobą narażoną na zakażenie (osoba zakażana). Wyróżniamy pięć podstawowych dróg szerzenia zakażeń, tj. drogę kropelkową, drogę powietrzną, przenoszenie przez przedmioty, przenoszenie przez wektory oraz poprzez kontakt.

Zakażenie wirusem grypy następuje w drodze kropelkowej. Osoba zakażona kaszląc lub kichając uwalania cząsteczki aerozolu, które zawierają wiriony wirusa grypy. Cząsteczki aerozolu są następnie wdychane przez osoby znajdujące się w kontakcie osoby zakażonej. Cząsteczki aerozolu mogą również zostać osadzone na różnego rodzaju przedmiotach. Skażone przedmioty również stanowią drogę szerzenia się wirusa. Wyżej wymienionymi drogami wirus grypy rozprzestrzenia się dalej w populacji. Przynajmniej tak sądzono dotychczas… Badanie przeprowadzone przez amerykańskich naukowców rzuca nowe światło na drogi szerzenia się wirusa grypy. Wyniki sugerują, że droga powietrzna również odgrywa znaczącą rolę w rozprzestrzenianiu się grypy w populacji.

Badanie zostało przeprowadzone przez naukowców m.in. z Uniwersytetu w Maryland ze środków Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ang. Centers for Disease Control and Prevention) oraz Narodowego Instytutu Zdrowia. Zespół naukowców przeprowadził badania w kierunku grypy wśród 355 ochotników z objawami ostrego zakażenia dróg oddechowych. Do badania włączono 142 osoby, u których potwierdzono zakażenie wirusami grypy typu A (n=89, w tym H3: n=83, pdmH1: n=3, nieokreślony: n=3), B (n=50) oraz koinfekcję wirusami typu A i B (n=3). Od uczestników badania pobrano 218 wymazów z nosogardzieli oraz próbek wydychanego powietrza w każdym z kolejnych 3 dni od wystąpienia objawów w trakcie oddychania, mówienia, kaszlu oraz kichania. Następnie oceniono liczbę kopii wirusowego RNA oraz zakaźność wirusa we wszystkich próbkach.

U uczestników badania obserwowano częste występowanie kaszlu (co najmniej jedno kaszlnięcie w trakcie 195 (89%) wizyt) oraz rzadką obecność kichnięć (co najmniej jedno kichnięcie w trakcie 11 (5%) wizyt). Obecność cząsteczek zakaźnego wirusa grypy stwierdzono w 52 (39%) próbkach aerozolu oraz 150 (89%) wymazach z nosogardzieli. W badaniu stwierdzono ścisłą zależność pomiędzy kaszlem a obecnością wirusa w cząsteczkach aerozolu, w przeciwieństwie do kichnięć. Niemniej, badacze zauważyli, że kaszel nie jest konieczny do wytworzenia zakaźnych cząsteczek aerozolu. Obecność wirusa stwierdzono w 11 z 23 (48%) próbek aerozolu pobranych w czasie, gdy u uczestników nie obserwowano ataków kaszlu. Ponadto, w 8 z 11 próbek stwierdzono obecność zakaźnego wirusa. Wynik potwierdza, że w przypadku znacznego odsetka przypadków grypy do przeniesienia wirusa grypy wystarczy samo oddychanie, tj. przenoszenie pośrednie, w którym wirus pozostaje zawieszony w powietrzu w postaci drobnego pyłu albo kropelek płynu (droga powietrzna). Cząsteczki mogą długo utrzymywać się w powietrzu stanowiąc ryzyko zakażenia wirusem grypy dla innych osób.

Podsumowując, wyniki badania sugerują, że wirus grypy może rozprzestrzeniać się nie tylko poprzez cząsteczki aerozolu powstającego w trakcie kaszlu lub kichania, ale i również w trakcie oddychania przez osoby zakażone. Tym samym, dotychczasowe środki zapobiegawcze w postaci np. mycia rąk czy unikania osób kaszlących mogą nie być wystarczające, aby uchronić się przed zakażeniem wirusem grypy. Dlatego też zaleca się, aby osoby zakażone wirusem grypy pozostawały w domu na czas choroby (izolacja chorych), szczególnie w trakcie pierwszych dni od wystąpienia objawów. Osoby zdrowe również powinny ograniczyć przebywanie w dużych zbiorowiskach ludzi w czasie zwiększonego występowania przypadków grypy. W świetle nowych wyników badań autorzy sugerują opracowanie bardziej skutecznych interwencji z zakresu zdrowia publicznego, które w większym stopniu przyczyniłyby się do ograniczania skutków rozprzestrzeniania się wirusa grypy w trakcie epidemii i pandemii grypy, np. usprawnienie sposobów wentylacji w obiektach użyteczności publicznej.

Źródła:

• Yan J., Grantham M., Pantelic J. et al. Infectious virus in exhaled breath of symptomatic seasonal influenza cases from a college community. Proc Natl Acad Sci U S A. 2018 Jan 18.

• http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs211/en/

• https://www.cdc.gov/ophss/csels/dsepd/ss1978/lesson1/section10.html

• https://www.sciencedaily.com/releases/2018/01/180118142611.htm