Niedobór słońca a sezonowa depresja

Statystycznie cierpi na nią co dziesiąty człowiek, znacznie częściej dotyczy ona ludzi żyjących w krajach wysoko rozwiniętych. Co ciekawe, na sezonową depresję aż czterokrotnie częściej od mężczyzn zapadają kobiety. Objawami sezonowej depresji mogą być: apatia, rozdrażnienie, uczucie permanentnego zmęczenia, czarne myśli, smutek, obniżenie energii, obniżona zdolność koncentracji, brak apetytu lub znacznie podwyższony apetyt, a nawet bóle mięśni. Zazwyczaj objawy związane z sezonowymi zaburzeniami zaczynają występować jesienią i utrzymują się przez kilka tygodni, czasem nawet miesięcy, mijają powoli, wraz z wydłużaniem się dnia. Nieustępowanie bądź nasilanie się niektórych z wymienionych objawów może być sygnałem ostrzegawczym, mówiącym o tym, że tym razem nie mamy do czynienia wyłącznie z zaburzeniami sezonowymi. W tym okresie warto zatem poświęcać szczególną uwagę stanowi swojej psychiki i w porę reagować na pojawiające się dolegliwości, aby nie przybrały one ostrzejszej formy.

Występowanie sezonowych zaburzeń afektywnych związane jest z funkcjonowaniem części mózgu zwanej szyszynką. Gruczoł ten odpowiedzialny jest za produkcję melatoniny, czyli tzw. hormonu snu. Melatonina produkowana jest wyłącznie w ciemności, przez co w późniejszych godzinach naturalnie stajemy się senni, a organizm stopniowo zaczyna domagać się wypoczynku. Ilość wytwarzanej melatoniny jest zatem ściśle związana z ilością światła – latem organizm produkuje jej mniej, z kolei zimą – więcej. Światło słoneczne ma również wpływ na produkcję serotoniny, która odpowiada za konkretne nastroje. Obniżona produkcja serotoniny, spowodowana brakiem światła, wpływa negatywnie na nasze samopoczucie, przez co stajemy się apatyczni, smutni, zniechęceni. W miesiącach jesienno-zimowych organizm produkuje również znacznie mniej adrenaliny, noradrenaliny i dopaminy, czyli związków odpowiedzialnych za poziom energii.

Choć depresja sezonowa w wielu przypadkach ustępuje sama, istnieje kilka skutecznych metod, które pozwalają na złagodzenie przykrych objawów zaburzenia. Do najczęściej stosowanych i dających szybki efekt należy fototerapia. Sztuczne światło w okresie-jesienno zimowym z powodzeniem zastąpi częściowo światło słoneczne, niwelując skutki jego niedoborów. Dodatkowo w trakcie sezonowych zaburzeń zaleca się zwiększoną, regularną aktywność fizyczną, w miarę możliwości na świeżym powietrzu. Efektywne okazuje się być również ziołolecznictwo – na sezonową depresję pomogą: dziurawiec zwyczajny, chmiel, dzika róża, koper włoski, lawenda, majeranek, żeń-szeń itp.

Dieta w tym okresie powinna być bogata w tryptofan, będący prekursorem serotoniny. Znajdziemy go m. in. w chlebie, mleku, serze żółtym, bananach, indyku czy soi. W mechanizmie powstawania zaburzeń nastroju znaczenie mają również kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3, stanowiące budulec ośrodkowego układu nerwowego, w tym mózgu. Istotny jest również odpowiedni stosunek kwasów omega-6 do kwasów omega-3. Niweluje on bowiem procesy zapalne w organizmie, a te z kolei często towarzyszą depresji. Niezwykle bogaty w kwasy omega-3 i omega-6 jest m. in. nierafinowany olej lniany. Już 1-2 łyżki oleju lnianego dziennie znacząco poprawią kondycję całego organizmu. W okresie zimowym warto też zadbać o dostarczenie organizmowi witaminy B. Znajduje się ona w jajach, otrębach, płatkach owsianych, niektórych warzywach, drożdżach, indyku, drobiu czy wątróbce. W czasie jesienno-zimowym uwagę warto zwrócić również na regularność spożywanych posiłków, jak również regularne godziny snu i unormowany tryb życia.