Młode na przekór menopauzie

Gdyby sprawę chcieć ująć z encyklopedyczną zwięzłością, powiedzielibyśmy, że menopauza (inaczej klimakterium) to naturalny proces, któremu podlega organizm kobiety, związany z końcem okresu jej zdolności do prokreacji. Zwykle występuje między 45. a 55. rokiem życia i wiąże się z kilkoma istotnymi etapami.

Pierwszym jest zanik owulacji. Kiedy kobieta wkracza w okres okołomenopauzalny, w jej jajnikach początkowo nadal dochodzi do wzrostu oraz pękania pęcherzyka Graafa. Następnie jednak dochodzi do istotnych zmian w gospodarce hormonalnej. Zanika tak zwana faza lutealna, która wiąże się z wydzielaniem progesteronu, produkowanego przez ciałko żółte. W początkach klimakterium mówimy o cyklach jednofazowych (w okresie rozrodczym naturalny cykl miesiączkowy składa się z dwóch faz – przedowulacyjnej, zwanej folikularną i poowulacyjnej, czyli lutealnej). Cykle wraz z początkiem menopauzy stają się nieregularne, zwykle ulegają wydłużeniu. Ostatecznie miesiączkowanie ustaje.

Niestety, dla większości kobiet menopauza to czas niełatwy do zaakceptowania. Po pierwsze, gwałtowne zmiany hormonalne prowadzą do istotnych dolegliwości, często utrudniających codzienne funkcjonowanie. Do najczęstszych należą uciążliwe uderzenia gorąca, potliwość, drażliwość oraz problemy ze snem. Wyobraźmy sobie prężną bizneswoman lub zaangażowaną wykładowczynię akademicką, która niespodziewanie podczas publicznego wystąpienia zalewa się potem, nie mając wpływu na to, co dzieje się z jej ciałem. A na tym nie koniec trudności. Kobiety w okresie menopauzy cierpią z powodu obniżenia i wahań nastroju, trudności wynikających z kontrolowania emocji.



„To naturalne. Pani organizm przestaje być zdolny do wydawania na świat potomstwa. Taka jest kolej rzeczy” – słyszą czasem pacjentki w gabinetach ginekologów. To mało krzepiąca wiadomość. „Jak to? Czyli mój organizm już do niczego się nie nadaje? Wraz z końcem miesiączki przestałam być kobietą?”. Podobne pytania oczywiście nie mają racjonalnego uzasadnienia. Zdolność do prokreacji nie jest i nie może być czynnikiem, który decyduje o tym, czy jesteśmy kobietami lub mężczyznami.



Warto jednak pamiętać, że problem menopauzy stosunkowo niedawno stał się przedmiotem zainteresowania medycyny. Średnia naszego wieku w ostatnich dziesięcioleciach gwałtowanie wzrosła. Przez wieki umieralność kobiet, między innymi w związku z ciążą i porodem, była ogromna. Z tej przyczyny statystycznie bardzo wiele kobiet nie dożywało menopauzy, a jeśli tak się działo, ich skargi na złe samopoczucie bagatelizowano lub kładziono na karb słabości charakteru.



Dopiero odkrycie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) w XX. wieku stało się przełomem, pozwalającym uniknąć lub w znacznym stopniu zniwelować dolegliwości, związane z przebiegiem klimakterium. Uderzenia gorąca, skłonność do depresji i złego samopoczucia można kontrolować dzięki odpowiednio dobranej terapii farmakologicznej.

Trzeba także pamiętać, że medycyna nieustannie się rozwija. Naukowcy zdają sobie sprawę, że menopauza nie jest wyłącznie dezaktywacją prokreacyjnych funkcji kobiecego narządu rodnego, ale złożonym procesem, angażującym wiele sfer funkcjonowania ludzkiego organizmu – począwszy od hormonalnej, na neurologicznej i emocjonalnej kończąc.

Współcześni badacze, tacy jak dr Julia Prague wskazują, że HTZ jako remedium na menopauzalne uderzenia gorąca, ma swoje ograniczenia i nie może być stosowana u wszystkich pacjentek (na przykład tych, które przebyły raka piersi). Brytyjski zespół pod jej kierunkiem pracuje nad nową konstrukcją leku, który będzie obciążony mniejszym ryzykiem w określonej grupie pacjentek. Menopauza nie musi i w przyszłości nie będzie oznaczać obniżenia jakości życia kobiet.



Źródłp:

J. Sassarini, R.A. Anderson, New pathways in the treatment for menopausal hot flushes, “Lancet”, Volume 389, No. 10081, p1775–1777, 6 May 2017