Ponad 4 mln Polaków odczuwa silny lęk przed odłączeniem

Czym jest FOMO?

FOMO (ang. Fear of Missing Out) to lęk przed odłączeniem od Internetu oraz mediów społecznościowych. Terminu po raz pierwszy użył Dan Herman w latach 90. XX w., który zjawisko zdefiniował jako „obawę przed niewykorzystaniem wszystkich dostępnych możliwości i jednoczesną utratę spodziewanej radości, związanej z wyczerpaniem wszystkich tych możliwości”. W literaturze najczęściej cytuje się definicję opracowaną przez zespół Andrew K. Przybylskiego (2013), która brzmi następująco – „wszechogarniający lęk, że inne osoby w danym momencie przeżywają bardzo satysfakcjonujące doświadczenia, w których ja nie uczestniczę”.

Wyniki badania "FOMO. Polacy a lęk przed odłączeniem – raport z badań" przeprowadzonego przez zespół z Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW, Wydziału Psychologii UW oraz panelu badawczego Ariadna na reprezentatywnej grupie Polaków powyżej 15 r.ż. sugerują, że FOMO dotyczy większości z nas. Z dostępnych danych wynika, że 16%, 65% oraz 19% internautów należy odpowiednio do grupy wysoko, średnio oraz nisko sfomowanych. Wysoki wskaźnik FOMO dotyczy w niemal równym stopniu kobiet (17%) oraz mężczyzn (15%). Miejsce zamieszkania w niewielkim stopniu wpływa na zakres wysokiego FOMO (14%, 16% oraz 18% odpowiednio na wsi, w małych i średnich miastach oraz dużych i wielkich miastach). Wysoki wskaźnik FOMO zmniejszał się wraz z wiekiem (15-24 lata – 21%, 25-34 lata – 17%, 35-44 lata – 18%, 45-55 lata – 12% oraz 55+ – 5%). Co drugi respondent z grupy wysoce sfomowanej deklaruje intensywne korzystanie z mediów społecznościowych przyznając, że jest w stanie jednorazowo przeznaczyć na ten cel nawet kilkadziesiąt minut (6-30 minut – 24%, 31-59 minut – 11%). Osoby wysoce sfomowane deklarują również posiadanie kont na kilku portalach społecznościowych (25% osób posiada konto na więcej niż trzech portalach). Wśród przyczyn korzystania z portalów społecznościowych znalazły się znalezienie bieżących informacji – 73%, zdobycie wiedzy – 72%, relaks i odpoczynek – 70%, rozrywka – 69%, ucieczka od codzienności – 65%, inspiracja – 64%, tworzenie wizerunku – 45% oraz statusu społecznego – 43%. Odpowiednio 65% oraz 23% respondentów ocenia, że media społecznościowe wpływają na nich pozytywnie i negatywnie. Respondenci z grupy wysoce sfomowanej korzystają z portalów społecznościowych w trakcie podróży (63%), przed zaśnięciem (60%), zaraz po przebudzeniu (49%), podczas posiłku (38%), podczas wykładu na uczelni (37%), w trakcie wydarzeń kulturalnych (33%), podczas spotkań ze znajomymi (32%), w trakcie przechodzenia przez ulicę (29%), podczas jazdy samochodem (25%), w teatrze lub kinie (25%) oraz podczas mszy (20%). Respondenci przyznają się do zaniedbywania obowiązków zawodowych (27%) i domowych (35%) w związku z korzystaniem z serwisów społecznościowych. Odpowiednio 42% i 25% osób uważa, że korzystanie z mediów społecznościowych pozytywnie i negatywnie wpływa na ich samoocenę. W przypadku odłączenia od sieci osoby wysoce sfomowane odczuwają samotność (30%), niepokój (29%) oraz strach (22%). Pojawiają się również objawy somatyczne w postaci nudności, zawrotów głowy, bólu brzucha (23%) oraz zwiększonej potliwości (21%). Aż 40% respondentów przyznaje się do odczuwania złudnego wrażenia, że ich telefon dzwoni lub wibruje. Niemal 40% osób (36%) deklaruje, że czuje się uzależnionymi od mediów społecznościowych.

„Dzięki pozyskanym danym wiemy, że wysokie FOMO dotyczy 16% polskich internautów powyżej 15 roku życia. To liczna grupa, bo oznacza, że kilka milionów Polaków może mieć kłopot z odłączeniem się od Internetu i smartfona” – podsumowuje dr Anna Jupowicz-Ginalska, koordynatorka badania – „Jednak w raporcie chcemy nie tylko zwrócić uwagę na przykre konsekwencje nadmiernego użytkowania mediów cyfrowych. Pragniemy też zaproponować szereg rekomendacji, mogących pomóc w zwalczaniu tego niepokojącego zjawiska, które według nas jest już realnym problemem społecznym”.

„Tłem dla wszystkich rozważań jest idea digital wellbeing, tj. cyfrowego dobrostanu: optymalnego stanu, będącego wynikiem zachowania zdrowych proporcji pomiędzy użytkowaniem mediów cyfrowych a aktywnością poza środowiskiem online (np. spotkania z przyjaciółmi, realizowanie pasji, uprawianie sportu). Użytkownikom mediów cyfrowych utrzymanie takiej równowagi przychodzi z coraz większym trudem: dotyczy to zwłaszcza młodych osób. Dlatego też digital wellbeing jest zagadnieniem istotnym nie tylko w perspektywie akademickiej, ale również biznesowej i edukacyjnej. Problem FOMO bezpośrednio wiąże się z kompetencjami cyfrowymi, których elementem jest nie tylko umiejętność korzystania z technologii cyfrowych, ale również bezproblemowe ich odstawienie” – dodaje dr Justyna Jasiewicz, jedna z autorek badania – „Ta umiejętność jest szczególnie ważna we współczesnym, tak silnie zdematerializowanym świecie i społeczeństwie”.

Autorzy badania podkreślają unikatowość swojego badania. Wskazują również szereg rekomendacji, które umożliwią radzenie sobie ze zjawiskiem FOMO, w tym m.in. podtrzymywanie relacji w świecie rzeczywistym, nauczenie się zarządzania własnym czasem, ćwiczenie podejmowania samodzielnych decyzji oraz rozwijanie umiejętności zachowania proporcji między korzystaniem z mediów społecznościowych a aktywnością offline.



Czy FOMO dotyczy również Was? Zapraszamy do dyskusji!



Zapraszamy również do szczegółowego zapoznania się z wynikami raportu "FOMO. Polacy a lęk przed odłączeniem – raport z badań": https://www.wdib.uw.edu.pl/fomo

Źródła:

• https://www.wdib.uw.edu.pl/fomo