Dlaczego karmienie piersią należy promować?
Mleko matki stanowi najbardziej pełnowartościowy posiłek dla dziecka. W rzeczywistości to lek. Skład mleka matki jest unikatowy. Jego skład zmienia się ilościowo i jakościowo w zależności od potrzeb dziecka. W początkowej fazie pojawia się mleko początkowe, tj. gęsty i żółtawy płyn (tzw. siara), zawierające wysokie stężenie ciał odpornościowych, które tworzą barierę dla drobnoustrojów chorobotwórczych, jak i również enzymów, hormonów oraz czynników wzrostu, wspomagających rozwój organizmu dziecka. Następnie pojawia się mleko przejściowe i dojrzałe. Mleko kobiece zawiera szereg składników odżywczych niezbędnych dla dziecka, w tym m.in. białko, węglowodany, tłuszcze, immunoglobuliny, enzymy, witaminy oraz związki mineralne, które zapewniają prawidłowy rozwój dziecka. Karmienie piersią przynosi wiele korzyści zarówno dla dziecka oraz matki, w tym m.in. tworzy szczególną więź pomiędzy matką i dzieckiem oraz przynosi szereg korzyści zdrowotnych.
Jakie są korzyści z karmienia piersią dla dziecka?
Stwierdzono, że karmienie piersią wpływa na zdrowie dziecka w sposób krótkoterminowy i długoterminowy, w tym m.in. na zmniejszenie zachorowalności u dziecka na:
zakażenia układu oddechowego,
zakażenia układu pokarmowego,
zakażenia układu moczowego,
ostre zapalenie ucha środkowego,
ciężkie powikłania, np. martwicze zapalenie jelit czy posocznicę w przypadku wcześniaków,
cukrzycę,
otyłość,
alergię,
białaczkę limfatyczną,
białaczkę szpikową.
Karmienie piersią zmniejsza również ryzyko wystąpienia tzw. nagłej śmierci łóżeczkowej. Obniża ryzyko hospitalizacji w pierwszym roku życia. Wspiera również stymulację mięśni twarzy, co bezpośrednio przyczynia się do rozwoju mowy u dziecka. Karmienie piersią wpływa również na podniesienie ilorazu inteligencji (3 dodatkowe punkty IQ po 6 miesiącach karmienia).
Jakie są korzyści z karmienia piersią dla matki?
Stwierdzono, że karmienie piersią wpływa na zdrowie matki w sposób krótkoterminowy i długoterminowy, w tym m.in. na zmniejszenie zachorowalności na:
depresję poporodową,
raka jajnika,
raka piersi,
cukrzycę,
nadciśnienie tętnicze,
choroby układu krążenia,
osteoporozę.
Karmienie piersią wspomaga również powrót matki do formy sprzed ciąży ze względu na przyspieszenie procesu obkurczania się macicy oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia krwotoku poporodowego oraz niedokrwistości z powodu niedoboru żelaza. Karmienie piersią wpływa również na tworzenie więzi z dzieckiem oraz obniżenie poziomu stresu u kobiety. Jest również naturalną, choć nie 100% metodą antykoncepcyjną (98% ochrona przed zajściem w ciążę w ciągu pierwszych 6 miesięcy od poczęcia).
Kiedy należy rozpocząć karmienie piersią?
Według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) rozpoczęcie karmienia piersią w tzw. kontakcie skóra do skóry powinno odbyć się w 1 godzinie po narodzinach dziecka, najlepiej w przeciągu 30 minut od porodu.
Jak często powinno się karmić piersią?
Dziecko powinno mieć nieograniczony dostęp do piersi, co oznacza przystawianie dziecka do piersi tak często jak tylko tego potrzebuje (karmienie „na życzenie”). Karmienie powinno trwać ok. 15-25 minut (min. 10 minut – max. 40 minut). Zaleca się karmienie piersią minimum 8 razy (najlepiej 10-12 razy) w ciągu dnia, w tym 1-2 karmienia w nocy. Przerwy między karmieniami nie powinny przekraczać 3 godzin. Liczba karmień od 7 miesiąca życia oraz 2 roku życia dziecka powinna wynosić odpowiednio 6-8 oraz 3-5 w ciągu dnia.
Jak długo powinno się karmić piersią?
Zgodnie z zaleceniami WHO dziecko powinno być karmione wyłącznie piersią do 6 miesiąca życia. W ciągu pierwszego pół roku życia dziecka mleko matki stanowi pełnowartościowy i wystarczający posiłek dla dziecka. Następnie zaleca się kontynuację karmienia piersią do ukończenia drugiego roku życia (lub dłużej) przy jednoczesnym stopniowym wprowadzaniu uzupełniających pokarmów stałych.
Czy występują różnice w karmieniu piersią w przypadku porodu zakończonego siłami natury oraz cięciem cesarskim?
W przypadku porodu zakończonego cięciem cesarskim inicjacja karmienia odbywa się zazwyczaj później w porównaniu do porodu siłami natury. Proces laktacji może być w związku z tym opóźniony o 1-2 dni. Dlatego też noworodki są często dokarmiane, co może również zaburzyć przebieg laktacji. Cięcie cesarskie nie stanowi przeciwskazania do karmienia piersią.
Czy istnieją przeciwskazania do karmienia piersią?
Wśród przeciwskazań do karmienia piersią ze strony dziecka wymienia się klasyczną galaktozemię oraz wrodzony niedobór laktazy. Względne przeciwwskazania mogą stanowić m.in. rozszczep podniebienia oraz ciężki stan dziecka uniemożliwiający ssanie. Wśród przeciwskazań do karmienia piersią ze strony matki wyróżnia się czynną, nieleczoną gruźlicę, zakażenie wirusem HIV (w krajach rozwijających się karmienie piersią przez matki zakażone HIV jest dopuszczalne przy zachowaniu odpowiednich protokołów postępowania), zakażenie HTLV-1 i HTLV-2 oraz przyjmowanie niektórych leków.
Czy istnieje dieta matki karmiącej?
Matka karmiąca powinna zadbać o racjonalną i urozmaiconą dietę. Powinna zwiększyć ilość spożywanego pokarmu, gdyż w trakcie karmienia piersią wzrasta zapotrzebowanie na kalorie (ok. 500 kilokalorii/dzień). Matka karmiąca powinna przestrzegać zasad prawidłowego żywienia. Posiłki powinny być spożywane w regularnych odstępach czasu. Powinna zadbać o odpowiednie nawodnienie (ok. 3 litrów płynów/dzień). Matka karmiąca powinna zrezygnować ze spożywania alkoholu, palenia papierosów i stosowania innych używek. Powinna unikać pokarmów wysokoprzetworzonych i typu fast food. Należy obserwować dziecko i jego reakcję na dietę matki, w tym np. obecność reakcji alergicznej w postaci wysypki lub wymiotów. W takich sytuacjach dieta powinna zostać zmodyfikowana.
Jak wygląda karmienie piersią na świecie?
Z najnowszego raportu UNICEF, pt. „Karmienie piersią. Dar od matki dla każdego dziecka” (ang. „Breastfeeding. A Mother’s Gift, for Every Child”), analizującego wskaźniki karmienia piersią w 123 krajach wynika, że ponad 1 na 5 dzieci (21%) w krajach o wysokich dochodach nie jest karmionych piersią w porównaniu do 4% (1 na 25 dzieci) w krajach o niskich i średnich dochodach. Jednocześnie są zauważalne duże różnice we wskaźnikach karmienia piersią pomiędzy krajami wysokorozwiniętymi, poczynając od 55% w Irlandii do 98,7% w Urugwaju. W krajach nisko- i średniorozwiniętych wskaźnik karmienia piersią wynosi niemal 9 na 10 dzieci. Różnice występują również na poziomie kraju. Z raportu wynika, że w krajach wysokorozwiniętych rezygnacja z karmienia piersią jest częstsza u kobiet o niższym poziomie dochodu. Odwrotną sytuację obserwowano w krajach nisko- i średniorozwiniętych. Wyniki wskazują, że czas karmienia piersią jest również uzależniony od poziomu dochodu rodziny. Wśród rodzin o najniższym poziomie dochodu 64% dzieci jest nadal karmionych piersią w wieku 2 lat, podczas gdy u rodzin o najwyższym poziomie dochodu wskaźnik wynosi 41%. Największe dysproporcje w zakresie czasu karmienia piersią występują w krajach Afryki Zachodniej i Środkowej (63% vs 26%), najniższe w krajach Europy Wschodniej oraz Azji Środkowej (23% vs 31%).
UNICEF wskazuje na konieczność promowania karmienia piersią oraz tworzenia odpowiednich warunków sprzyjających karmieniu piersią.
Podsumowując, karmienie piersią jest decydujące dla zdrowia i prawidłowego rozwoju dziecka. Karmienie piersią jest również kluczowe dla dobrostanu matki. Choć początki karmienia piersią nie zawsze bywają proste, warto próbować! Dlatego też tak ważne jest wsparcie matek karmiących przez partnera, rodzinę, znajomych, personel medyczny, pracodawców, decydentów oraz społeczeństwo. Pamiętajmy, że dzieci karmione piersią to nasza wspólna sprawa! Dzieci karmione piersią tworzą zdrowe, mądre i produktywne społeczeństwo! Pamiętajmy, że karmienie piersią ratuje życie! Szacuje się, że zwiększenie wskaźników karmienia piersią na świecie przyczyniłoby się do uratowania życia ponad 820 000 dzieci rocznie! Propagujmy karmienie piersią!
Zapraszamy do zapoznania się ze szczegółowymi informacjami na temat karmienia piersią:
http://www.archiwum.mz.gov.pl/wp-content/uploads/2017/12/karmienie-piersia-poradnik.pdf
Ciekawostka: Czy wiesz, że w Polsce funkcjonuje 7 banków mleka? Banki mleka są zlokalizowane w Toruniu, Warszawie (2 placówki), Wrocławiu, Opolu, Krakowie i Rzeszowie. Kolejne 3 banki mleka powstaną w Łodzi, Gdyni i Szczecinie. Banki mleka są profesjonalnymi laboratoriami, w których przechowuje się mleko dostarczone przez Honorowe Dawczynie. Mleko jest następnie dostarczane do potrzebujących dzieci.
Ciekawostka: Czy wiesz, że w dniach 1-7 sierpnia obchodzimy Światowy Tydzień Karmienia Piersią? Obchody uchwalono, aby uczcić podpisanie międzynarodowej inicjatywy –„10 kroków do udanego
karmienia piersią”, zwanej Deklaracją Innocenti, w sierpniu 1990 r. Celem inicjatywy jest upowszechnianie i propagowanie karmienia piersią.
Źródło:
• https://www.gov.pl/zdrowie/karmienie-piersia
• http://www.who.int/features/factfiles/breastfeeding/en/
• https://www.unicef.org/publications/index_102824.html
• http://bankmleka.pl/29-banki-mleka-w-polsce.html
