Jego skutki najmocniej dotykają nas zimą. Jak chronić się przed smogiem?

Za głównych winowajców uważane były dotychczas spaliny przemysłowe, energetyka oraz transport publiczny. Okazuje się jednak, że ponad 50 proc. pyłów zawieszonych pochodzi z sektora komunalnego, czyli gospodarstw domowych, spalin samochodowych oraz lokalnych kotłowni. Głównymi czynnikami są tutaj przestarzałe systemy grzewcze oparte na spalaniu węgla. W intensywnych okresach grzewczych, przy bezwietrznej pogodzie stężenie pyłów zawieszonych przekracza normę nawet kilkunastokrotnie.

W skład smogu wchodzą szkodliwe związki chemiczne (takie jak tlenek siarki i tlenek azotu) oraz pyły zawieszone noszące oznaczenie PM2,5 i PM10. Są to cząstki stałe o rozmiarze poniżej 2,5 lub 10 mikrometrów, na tyle małe, by bez trudu przedostawać się do płuc, a nawet krwioobiegu. W przypadku osoby z chorobą układu krążenia lub chorobami płuc, nawet kilkugodzinna ekspozycja na tak zanieczyszczonym powietrzu może być powodem groźnego zaostrzenia objawów. Przyjmuje się, że, gdy stężenie PM2,5 i PM10 przekracza 200 jednostek na metr sześcienny, stan powietrza jest radykalnie zły. Zaleca się wówczas unikanie przebywania poza domem.

W walce ze smogiem pomóc może również regularne monitorowanie poziomu zanieczyszczeń w miejscu przebywania. W Polsce stały monitoring powietrza prowadzą Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska, a wszystkie dane ze stacji pomiarowych są powszechnie dostępne w Internecie. W sposób przejrzysty i szybki informacje o stanie powietrza uzyskać można również dzięki szerokiej gamie aplikacji mobilnych działających najczęściej w oparciu o dane GPS (są to m.in. Aplikacja jakość powietrza w Polsce oraz aplikacja Plume). Poza podstawowymi funkcami pomiarowymi aplikacje czasem wzbogacone są również o cenne wskazówki i informacje ze świata, a wszystko skupione wokół czystości powietrze.

W przypadku, gdy stężenie pyłów zawieszonych w powietrzu przekracza normę kilkukrotnie należy ograniczyć przebywanie na zewnątrz, wietrzenie domów czy mieszkań. Podstawową ochronę zapewnić mogą również maski ochronne. Istotne jest jednak, aby maseczka była dobrze sprofilowana, przylegająca do twarzy, by szczelnie chroniła drogi oddechowe. Na stronach czołowych producentów tego rodzaju masek można sprawdzić czy maska w wystarczającym stopniu chroni przed zanieczyszczeniami PM10 i PM2,5. Przy krytycznym stanie powietrza warto jednak zainwestować w maski wyposażone w filtr HEPA (high efficiency particulate air filter). W większej mierze wychwytuje on pył o rozmiarze 2,5 _m, a nawet mniejszy. Rozwiązanie to szczególnie zaleca się osobom uprawiającym sporty oraz przebywającym na powietrzu dłużej niż jest to konieczne.

Chroniąc się przed smogiem, w zamkniętych pomieszczeniach warto umieścić urządzenia filtrujące powietrze. W tym przypadku należy pamiętać przede wszystkim o dostosowaniu rodzaju oczyszczacza do wielkości pomieszczenia. Niezawodnym przeciwnikiem smogu w zamkniętych pomieszczeniach mogą okazać się także niektóre rośliny. Szczególnie dobrze ze smogiem radzą sobie wężownica (która jest dodatkowo bardzo łatwa w utrzymaniu) oraz Palma Areka. Rośliny „przeciwsmogowe” mogą spowodować znaczną redukcję niebezpiecznych substancji i poprawę jakości powietrza w domu, dodatkowo produkując tlen i ułatwiając zasypianie.'