Jaskra

Obecnie jaskra dotyka ponad 70 milionów ludzi na całym świecie. Przyczyny jej postępowania cały czas nie są jednak do końca poznane. Choroba ta rozwija się powoli, przez długi czas nie dając żadnych objawów. Zmiany w oku i zmniejszenie pola widzenia pojawiają się stopniowo, dlatego osoba chora może nie odczuwać dolegliwości latami. Obecnie medycyna nie dysponuje skutecznymi metodami leczenia jaskry, jest w stanie jedynie opóźnić jej rozwój.

Warto zauważyć, że jaskra nie jest jedną chorobą o stałym przebiegu i przyczynach. Jest to natomiast cały wachlarz chorób powodujących zanik nerwów wzrokowych i związaną z tym nieodwracalną utratą wzroku. Opisanie dokładnych przyczyn jej powstawania jest nadal niemożliwe, jednak zakłada się, że istnieją dwa ważne powody zaniku nerwu wzrokowego: podwyższone ciśnienie śródgałkowe oraz niedrożność naczyń krwionośnych w obrębie gałki ocznej. Na rozwój jaskry mają wpływ przede wszystkim czynniki dziedziczne. W przypadku zachorowania w rodzinie, istnieje aż 70 proc. zagrożenie wystąpienia choroby u pozostałych jej członków. Pozostałymi czynnikami ryzyka są: wiek, nadciśnienie lub niedociśnienie tętnicze, cukrzyca, krótkowzroczność powyżej – 4.0, podwyższony poziom cholesterolu i przewlekły stres.

Pierwszymi niepokojącymi objawami, które mogą sygnalizować postęp jaskry są: obniżenie ostrości widzenia i postępujące zmniejszenie jego pola. Chory może również cierpieć na światłowstręt, częste łzawienie czy ból oka i głowy. W przypadku ostrego ataku jaskry (około 20 proc. przypadków) u chorego pojawiają się ostre bóle głowy i oka, nudności, bóle brzucha, zaburzenia widzenia i wymioty. W takim wypadku niezbędna jest natychmiastowa pomoc okulistyczna, a nawet operacja.

Biorąc pod uwagę mechanizm powstawania jaskry, wyróżnia się jej cztery główne odmiany: jaskrę pierwotną, wtórną, jaskrę wtórną pourazową oraz retinopatię niedokrwienną. Dla każdej z tych odmian można wyznaczyć odmienne czynniki ryzyka i sposób przebiegu choroby. Jaskra pierwotna rozwija się prawdopodobnie na skutek podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego, jest to choroba uwarunkowana genetycznie i bardzo często występuje rodzinnie. Jaskra wtórna wywołana jest różnymi schorzeniami oka, w których dochodzi do blokowania kąta przesączenia. Mogą to być stany zapalne oka, choroby soczewki, urazy oka, pojawić może się też w przebiegu cukrzycy czy nadciśnienia tętniczego.

Jaskra wtórna pourazowa, jak wskazuje nazwa, rozwija się na skutek urazu oka (może to być np. uderzenie pięścią, rana kłuta). Podczas urazu następuje wylanie krwi do komory przedniej oka, co utrudnia odpływ cieczy w kącie przesączenia oka. Wtedy nastąpić może silny wzrost ciśnienia w oku, prowadzący do rozwoju choroby. Retinopatia niedokrwienna to natomiast rodzaj jaskry spowodowany uszkodzeniem siatkówki w procesie niedotlenienia. Rozwija się zazwyczaj w przebiegu takich chorób jak nadciśnienie tętnicze i cukrzyca.

Całkowite wyeliminowanie jaskry nie jest możliwe, jednak podjęcie leczenia odpowiednio wcześnie zwiększa szansę powstrzymania postępu choroby. Jaskra jest schorzeniem, które występuje bardzo często, głównie z powodu zróżnicowanych czynników ryzyka i źródeł. Dlatego tak ważne są stałe konsultacje okulistyczne i czujność, szczególnie przy towarzyszących problemach z nadciśnieniem tętniczym, cholesterolem czy cukrzycą.