Gorączka Ebola w pigułce: od epidemiologii, przez objawy aż po profilaktykę

Informacje ogólne

Gorączka Ebola to wirusowa choroba zakaźna przenoszona przez chorego człowieka lub zwierzę. Gorączka Ebola należy do tzw. grupy gorączek krwotocznych. Śmiertelność sięga 50%. W przypadku niektórych rodzajów wirusa Ebola śmiertelność może wynosić nawet blisko 100% (25%-90%).

Epidemiologia

Zachorowania na gorączkę Ebola występują w postaci ognisk w niektórych krajach Afryki. Przypadki gorączki Ebola wykrywane w innych regionach są zawlekane z terenów, na których są odnotowywane zachorowania. Stwierdzono również zakażenia laboratoryjne wirusem gorączki Ebola od małp (Niemcy).

Czynnik etiologiczny

Gorączkę Ebola wywołuje wirus Ebola należący do rodziny Filoviridae. Wyróżniamy kilka rodzajów wirusa Ebola, które różnią się sekwencją RNA, w tym Ebola Zair, Ebola Sudan, Ebola Bundibugyo. Ebola Reston oraz Ebola Taï Forest. Ebola Zair, Ebola Sudan, Ebola Bundibugyo oraz Ebola Taï Forest są patogenne dla człowieka i małp. Ebola Reston wykazuje chorobotwórczość wyłącznie względem małp. Prawdopodobnie rezerwuarem wirusa Ebola są nietoperze żywiące się owocami i należące do rodziny rudawkowatych (Pteropodidae), jednak hipotezy ostatecznie nie potwierdzono. Źródłem zakażenia jest chory człowiek oraz zwierzęta. Do zakażenia dochodzi drogą bezpośredniego i pośredniego kontaktu z krwią lub wydzielinami osoby chorej. Grupą szczególnie narażoną na zachorowanie jest personel medyczny, do którego chorzy zgłaszają się o pomoc.

Obraz kliniczny

Okres wylęgania gorączki Ebola trwa od 2 do 21 dni, najczęściej 8-10 dni. Gorączka Ebola może przebiegać bezobjawowo, skąpoobjawowo lub objawowo. Objawy gorączki Ebola występują fazowo. W pierwszej fazie pojawiają się m.in.: gorączka, dreszcze, bóle głowy, bóle gardła, bóle mięśni i stawów oraz osłabienie. W kolejnej fazie występują nasilone objawy z początkowej fazy oraz bóle brzucha, nudności, wymioty oraz biegunka, która może być krwawa. U części osób pojawi się plamisto-grudkowa wysypka na tułowiu, zaczerwienienie oczu oraz krwawienia wewnętrzne oraz zewnętrzne. U około połowy chorych nastąpi zgon. Nie wiadomo czy przechorowanie gorączki Ebola skutkuje nabyciem odporności. Nie wiadomo również czy przechorowanie zapewnia odporność na całe życie.

Diagnostyka

Materiał do badań stanowi krew, ślina oraz materiał tkankowy. W diagnostyce gorączki Ebola wykorzystuje się badania serologiczne (przeciwciała przeciw wirusowi Ebola), badania molekularne (izolacja wirusa) oraz badania immunohistochemiczne (stwierdzenie typowych zmian w bioptacie skóry).

Leczenie

W przypadku gorączki Ebola nie stosuje się leczenia swoistego. Leczenie polega wyłącznie na leczeniu objawowym. Dotychczas nie opracowano leków zwalczających wirusa gorączki Ebola.

Zapobieganie

Wśród metod zapobiegania gorączce Ebola należy wymienić: stosowanie metod sterylizacji lub dezynfekcji, niszczenie przedmiotów mających styczność z krwią lub wydzielinami osób chorych, dochodzenie epidemiologiczne polegające na wyszukiwaniu osób mających kontakt z chorymi, izolację osób chorych, kwarantannę osób mających styczność z chorymi, stosowanie odpowiedniej odzieży ochronnej, w tym m.in. masek do oddychania z filtrami HEPA oraz szczepienie (szczepionka doświadczalna).

Źródło:

• Baumann-Popczyk A., Sadkowska-Todys M., Zieliński A. Choroby zakaźne i pasożytnicze - epidemiologia i profilaktyka. Alfa Medica Press, 2014, str. 128-131.

• http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ebola-virus-disease

• https://www.cdc.gov/vhf/ebola/history/2014-2016-outbreak/index.html

• https://www.ecdc.europa.eu/en/ebola-and-marburg-fevers/facts/factsheet