Co senior wiedzieć powinien o zapobieganiu chorobom tropikalnym

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) choroby tropikalne dotyczą chorób zakaźnych, które występują głównie w gorących, wilgotnych warunkach, takich jak np.:

Żółta gorączka to wirusowa choroba zakaźna przenoszona przez ukąszenie zakażonych wirusami komarów. Występuje przeważnie w rejonach tropikalnej Ameryki Środkowej i Południowej oraz Afryki.

Malaria jest wywoływana przez pierwotniaki rodzaju Plasmodium (zarodźce malarii). Najniebezpieczniejsza jest malaria spowodowana przez Plasmodium falciparum. Pasożyty są przenoszone na ludzi poprzez ukłucie komara. Występuje głównie w Amazonii i niektórych częściach Azji, szczególnie w Azji Południowo-Wschodniej.

Leiszmanioza jest grupą chorób pasożytniczych wywołanych przez pierwotniaki należące do rodzaju Leishmania. Przenoszone są na człowieka poprzez ukąszenie zakażonych krwiopijnych muchówek. Podobnie jak malaria, leiszmanioza jest szeroko rozpowszechniona w tropikalnych i subtropikalnych obszarach świata, również w południowych częściach Europy.

Schistosomatoza to choroba pasożytnicza spowodowana przez kilka gatunków przywry z rodzaju Schistosoma. Większość przypadków zakażeń odnotowuje się w Afryce.

Onchocerkoza powszechnie znana jako „ślepota rzeczna”, jest spowodowana przez pasożytnicze nicienie z rodzaju Onchocerca volvulus. Do zakażenia dochodzi poprzez ukąszenie czarnych much z rodzaju Simulium. Choroba ta jest typowa dla klimatu Afryki, choć występuje również w niektórych regionach Ameryki Łacińskiej i Jemenie.

Filarioza limfatyczna lub słoniowacizna jest to choroba wywoływana przez robaki nazywane filariami, które przenoszone są na człowieka poprzez ukłucie komarów. Choroba występuje głównie w południowo-wschodniej Azji, Afryce i Ameryce Południowej.

Choroba Chagasa to choroba pasożytnicza wywoływana przez pasożyta świdrowca Trypanosoma cruzi, przenoszona na człowieka przez krwiopijne pluskwiaki. Do zarażenia dochodzi głównie przez dostanie się jego wydalin do organizmu człowieka poprzez uszkodzoną skórę lub rzadziej przez jego ukąszenie czy spożycie pokarmów zanieczyszczonych wydalinami pluskwiaków. Występuje endemicznie głównie w Ameryce Południowej i Środkowej.

Trypanosomoza afrykańska to choroba przenoszona przez pasożyta Trypanosoma brucei po ukąszeniu człowieka przez muchy tse-tse, zagraża ludziom w rejonie Afryki subsaharyjskiej.

Denga to choroba zakaźna spowodowana flawiwirusami przenoszonymi przez komary. Występuje w tropikalnych i subtropikalnych regionach obu Ameryk, Afryki, Azji i Australii.

Migracje, zwiększona liczba międzynarodowych podróży lotniczych, turystyka (wzrost liczby emerytów zainteresowanych dalekimi podróżami) i podróże służbowe do regionów tropikalnych przyczyniły się do zwiększenia częstości występowania takich chorób w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Europie.

Senior na wakacjach

Proces starzenia wiąże się ze zmianami fizjologicznymi i zwiększoną częstotliwością występowania chorób, które mogą stwarzać większe ryzyko pojawienia się problemów zdrowotnych w podróży. Na przykład, niedosłyszenie czy niedowidzenie może przyczynić się do zwiększonej liczby upadków, rozregulowanie homeostatyczne obserwowane w procesie starzenia może prowadzić do zwiększonego ryzyka choroby wysokościowej, udaru cieplnego i odwodnienia podczas podróży. Ponadto, wraz ze starzeniem się układu odpornościowego, następuje obniżenie odporności organizmu seniora na choroby zakaźne, w tym tropikalne. Z uwagi na to, osoby w podeszłym wieku planujące podróże zagraniczne, powinny uprzednio skonsultować stan swojego zdrowia z lekarzem w celu oceny ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, chorób płuc (np. POChP, rozedma płuc) czy zakrzepicy (użycie pończoch uciskowych w podróży trwającej ponad trzy godziny), a także rozważyć profilaktykę szczepionkową dotyczącą m.in.: pneumokoków, meningokoków, tężca, błonicy, żółtej gorączki, wzw A, wzw B czy grypy sezonowej. Ponadto, lekarz może zalecić:

W przypadku pojawienia się zespołu nagłej zmiany strefy czasowej (jet lag syndrome) osoby starsze, które przekroczą pięć stref czasowych, powinny przyjmować melatoninę przez 2 dni przed odlotem i przez 3 dni po przybyciu do miejsca docelowego.

Zakupienie środków przeciwmalarycznych oraz zgłoszenie się do lekarza w przypadku wystąpienia gorączki po powrocie z podróży do regionów endemicznych malarii.

Zakupienie repelentów, czyli środków odstraszających owady oraz zadbać o odpowiednie ubranie w podróży.

Zadbanie o wykupienie ubezpieczenia zdrowotnego za granicą.

Leki przeciwko biegunce podróżnych.

Konsultacja w poradni medycyny podróży lub medycyny tropikalnej pozwoli zaplanować elementy profilaktyki. Przed planowaną podróżą warto również skorzystać z innych konsultacji specjalistycznych, jak również samemu zapoznać się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi bezpieczeństwa i zagrożeń w danym regionie kraju, pod adresem: https://polakzagranica.msz.gov.pl/