Ciemniejsza strona piłki nożnej

Stłuczenia, nadwyrężenia, zwichnięcia, skręcenia, złamania… Piłka nożna jest jednym ze sportów kontaktowych, charakteryzujących się częstym występowaniem urazów, w tym przede wszystkim urazów w regionie kończyn dolnych. Wśród najczęstszych kontuzji wymienia się uszkodzenia łąkotek, urazy skrętne stawu kolanowego i skokowego oraz złamania zmęczeniowe V kości śródstopia. Do urazów kontaktowych dochodzi w wyniku kontaktu piłkarza z piłkarzem, piłkarza z piłką, podłożem lub słupkiem bramki. Do urazów nie kontaktowych dochodzi m.in. podczas biegania. Piłka nożna to jednak nie wyłącznie urazy w obrębie układu ruchu. Piłka nożna to również urazy i uszkodzenia w obrębie głowy i twarzy, które mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Jakich?

Wstrząśnienie mózgu jest wynikiem urazu głowy, który może nastąpić poprzez kontakt np. z głową lub stopą innego piłkarza lub piłką. Wśród najczęściej występujących objawów wstrząśnienia mózgu wymienia się bóle i zawroty głowy, utratę przytomności, wymioty oraz splątanie. W okresie późniejszym występują m.in. zaburzenia koncentracji, zaburzenia pamięci oraz zaburzenia osobowości. W wyniku powtarzających się urazów głowy dochodzi do kumulującego się uszkodzenia mózgu, które może prowadzić do procesów neurodegeneracyjnych. Skutki odległe wielokrotnych uderzeń w głowę mogą przyczyniać się do wystąpienia m.in. utraty pamięci, zaburzeń ruchu, mowy, widzenia, słuchu, stanów depresyjnych oraz wczesnych demencji, w tym m.in. choroby Alzheimera. Badania pośmiertne, tzw. badania post mortem przeprowadzone u byłych zawodników sportów kontaktowych wskazują na charakterystyczne zmiany w mózgu składające się na obraz histopatologiczny nieuleczalnej choroby neurodegeneracyjnej, tzw. przewlekłej pourazowej encefalopatii (ang. chronic traumatic encephalopathy, CTE). Niektóre badania sugerują, że już nawet jedno mocne uderzenie w głowę może prowadzić do poważnych, nieodwracalnych zmian w mózgu. Jedynym sposobem na zdiagnozowanie CTE jest autopsja. Kilka miesięcy temu Agencja Żywności i Leków (ang. Food and Drug Administration, FDA) zatwierdziła pierwszy test laboratoryjny (ang. The Brain Trauma Indicator test) do wykrywania wstrząśnienia mózgu u osób dorosłych. Dotychczas diagnozę stawiano na podstawie objawów oraz wyników tomografii komputerowej, jednak badanie obrazowe nie jest odpowiednio czułe. Test wykrywa dwa biomarkery, tj. białka UCH-L1 and GFAP, które są uwalniane po urazie do mózgu. Podwyższony poziom ww. białek można wykryć już w 15-20 minut od urazu. Czułość oraz swoistość testu wynoszą odpowiednio 97,5% oraz 99,6%. Test nie tylko zwiększy wykrywalność wstrząśnień mózgu, ale i również obniży koszty diagnostyki.

Czy jedynie piłkarze są narażeni na CTE? Oczywiście, że nie! W rzeczywistości każdy z nas jest narażony na wstrząśnienia mózgu. Jednak są grupy zawodowe, w których występuje ponadprzeciętna ekspozycja na wstrząśnienia mózgu, w tym przede wszystkim wśród osób uprawiających sporty kontaktowe, np. rugbistów, hokeistów i bokserów, jak i również wśród wojskowych narażonych np. na wybuchy bomb.

Podsumowując, jedna ze znanych maksym mówi, że „sport to zdrowie”. Oczywiście to prawda! Niektóre z dyscyplin sportowych wiążą się jednak ze zwiększonym zagrożeniem dla zdrowia i życia. Przykładem takiego sportu jest piłka nożna. Nie wyobrażamy sobie jednak życia bez piłki nożnej, prawda? Kluczem jest przestrzeganie zasad gry oraz procedur bezpieczeństwa w celu minimalizowania urazów głowy (i nie tylko!).

P.S. Mundial dla reprezentacji Polski rozpocznie się 19 czerwca (wtorek) meczem z Senegalem. W dniach 24 czerwca (niedziela) oraz 28 czerwca (czwartek) rozegramy mecze odpowiednio z Kolumbią oraz Japonią. Naszym piłkarzom życzymy przede wszystkim, aby omijały ich urazy. Życzymy również wyjścia z grupy i udziału w finale! Trzymamy mocno kciuki za naszą reprezentację!

Źródło:

• http://www.luxmed.pl/dla-pacjentow/o-zdrowiu/zdrowie-od-a-do-z/najczestsze-kontuzje-pilkarzy.html

• https://edition.cnn.com/2018/02/14/health/concussion-blood-test-fda-bn/index.html