Choroby cywilizacyjne. Na co chorujemy w XXI wieku?

Choroby kwalifikowane są jako choroby cywilizacyjne do momentu, gdy cywilizacja upora się z danym problemem, wskutek czego zachorowalność oraz śmiertelność związana z daną chorobą zmniejszy się, tracąc globalny wymiar. Wedle tej definicji do najpopularniejszych chorób cywilizacyjnych obecnie zalicza się: alergie, choroby sercowo-naczyniowe (nadciśnienie, choroba wieńcowa, miażdżyca, zawał), choroby układu pokarmowego (wrzody, biegunki, zaparcia, choroba refluksowa), choroby układu oddechowego (POChP), nowotwory, cukrzycę, otyłość, osteoporozę, choroby zakaźne (AIDS, gruźlica), a nawet choroby o podłożu psychicznym (pracoholizm, alkoholizm, narkomania, seksoholizm, zakupoholizm, uzależnienie od internetu czy social mediów, anoreksja, bulimia, depresja).

Co ciekawe, jeszcze do niedawna powszechnie uważało się, że choroby cywilizacyjne w największej mierze dotykają dzieci i osób starszych. Okazuje się jednak, że coraz częściej na wiele z chorób kwalifikowanych jako choroby XXI wieku zapadają osoby młode. Co więcej, w tym przypadku choroby bardzo często mają zaostrzony przebieg, potrafią być przewlekłe, niekiedy groźniejsze w skutkach. Związana z tym potrzeba ciągłego leczenia wpływa istotnie na jakość życia pacjentów. Niekiedy powoduje to, że osoby w wieku 20+ są zmuszone do końca życia przyjmować konkretne leki. Każdego roku generuje to olbrzymie koszty związane z leczeniem. W skali świata choroby cywilizacyjne są obecnie przyczyną ponad 80 proc. zgonów.

W kontekście chorób cywilizacyjnych istotna jest zależność pomiędzy ich występowaniem. Pojawienie się jednej choroby cywilizacyjnej znacznie podnosi bowiem szansę zachorowania na inną. Znacząca otyłość ma przykładowo związek z występowaniem miażdżycy, cukrzycy czy choroby wieńcowej. Przyczyn występowania chorób cywilizacyjnych należy szukać przede wszystkim w tendencjach oraz specyfice życia w krajach wysoko rozwiniętych. Dużą rolę odgrywa tu nieprawidłowe żywienie (duża ilość produktów przetworzonych), nadmierny stres, palenie papierosów, stosowanie innych używek, mała aktywność fizyczna. Pośrednio przyczynami powstawania chorób typowych dla XXI wieku są: urbanizacja, industrializacja, rosnące tempo życia, rosnący hałas, promieniowanie, zanieczyszczenie środowiska (w tym rosnące zanieczyszczenie powietrza), chemizacja żywności.

Jeśli mowa o chorobach cywilizacyjnych, medycyna z pewnością jest w stanie pomóc w ich diagnozowaniu i leczeniu, jednak nie jest w stanie zapobiegać większości z nich. Medycyna jest w stanie zapobiec zaledwie 10 proc. tych chorób. Odpowiedni styl życia to aż 52 proc. sukcesu. 22 proc. składowej to środowisko, czyli przyczyny niezależne, z kolei przyczyny genetyczne stanowią 16 proc. zachorowalności. W tym kontekście bardzo istotna jest świadomość tych zagrożeń i odpowiednia profilaktyka. Zmiana stylu życia jest tu niezbędna. Chcąc chronić się przed chorobami XXI w. warto: rzucić palenie, odstawić alkohol bądź ograniczyć jego spożycie, wprowadzić zdrową dietę adekwatną do indywidualnego zapotrzebowania organizmu, wprowadzić do swojego życia więcej aktywności fizycznej, unikać nadmiernego stresu, dbać o spokojny sen w odpowiedniej ilości. Istotne są również regularne badania – choroba wykryta we wczesnym stadium daje bowiem znacznie większe szanse na całkowite wyleczenie.