Apetyt maleje wraz ze wzrostem podatków

Otyłość stanowi jeden z najpoważniejszych problemów zdrowia publicznego w XXI w. Eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) alarmują, że częstość występowania otyłości stale rośnie na świecie. Problem jest również zauważalny w Polsce. Szacuje się, że nadwaga i otyłość dotyczą 67,3% mężczyzn oraz 53% kobiet. Epidemia otyłości oraz koszty jej leczenia sprawiają, że coraz więcej państw wprowadza różne rozwiązania mające na celu propagowanie zdrowego stylu życia, w tym m.in. utrzymanie prawidłowej wagi ciała. Wydaje się jednak, że dotychczasowe działania, w tym np. prowadzenie kampanii edukacyjnych przynoszą znikome rezultaty. Niektóre państwa zdecydowały się na kolejny krok wprowadzając specjalne opodatkowanie tzw. niezdrowej żywności. W Polsce również rozważa się objęcie podatkiem wybranych grup produktów żywnościowych, w tym np. zawierających znaczne ilości cukru (m.in. napoje słodzone), które szkodzą zdrowiu. Eksperci z firmy doradczej Crido w raporcie „Apetyt maleje wraz ze wzrostem podatków, czyli kilka słów o opodatkowaniu niezdrowej żywności” podkreślają, że opodatkowanie szkodliwych dla zdrowia produktów żywnościowych powinno prowadzić do ograniczenia ich spożycia, co bezpośrednio powinno przełożyć się na poprawę zdrowia Polaków. Przynajmniej tak pokazują doświadczenia innych krajów.

Specjaliści z Crido zaznaczają, że rządzący już dysponują narzędziami podatkowymi, które mogą wykorzystywać w walce ze szkodliwymi nawykami żywieniowymi Polaków. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2018 poz. 2174) przewiduje m.in. zwolnienie z opodatkowania VAT usług świadczonych przez dietetyka oraz możliwość objęcia stawkami preferencyjnymi zdrowych produktów żywnościowych, jak i również wyższymi stawkami podstawowymi niezdrowej żywności.

„Poprzez zastosowanie różnych mechanizmów i rodzajów podatków, państwo może wspierać lub hamować trendy prozdrowotne w społeczeństwie. Ustawodawca poprzez chociażby zróżnicowanie stawek VAT w zależności od rodzaju żywności, może niższymi stawkami 'promować' zdrową żywność, a wyższymi 'ganić' niezdrowe produkty, czyli takie, które np. zawierają nadmierną ilość soli czy cukru" – podkreślono w raporcie.

Jednocześnie eksperci podkreślają, że dostępne instrumenty podatkowe nie są wystarczająco skutecznie wykorzystywane przez decydentów. Ponadto, w raporcie podkreślono, że opodatkowanie niektórych produktów żywnościowych wydaje się być nie tyle nielogiczne, co wręcz absurdalne. Podano następujące przykłady: woda w postaci naturalnej (8%) i woda butelkowana (23%), chipsy ziemniaczane (8%) i chipsy kukurydziane (23%), jabłka (5%) i banany (8%), cukier (8%) i czekolada (23%).

Eksperci podkreślają, że opodatkowanie niezdrowej żywności nie jest niczym nowym. Wiele krajów europejskich, w tym np. Francja oraz Węgry zdecydowały się na ten krok.

„W ramach walki z otyłością oraz celem promocji zdrowych nawyków żywieniowych, coraz więcej państw wprowadza podatek od niezdrowej żywności. Takim przykładem jest podatek chipsowy/hamburgerowy na Węgrzech, którym obłożono żywność oraz napoje o wysokiej zawartości substancji takich jak: cukier, sól, węglowodany oraz kofeina. Z kolei Francuzi mają 'swój' podatek od cukru, który oznacza opodatkowanie stawką 7,53 euro na hektolitr napojów, w których znajduje się więcej niż 5 g cukru na 100 ml" – podano w raporcie.

W Polsce również pojawiają się doniesienia o planowanym wdrożeniu opodatkowania niezdrowej żywności, w tym przede wszystkim wprowadzenie tzw. podatku od cukru.

„Należy iść w tym kierunku. Otyłość wśród Polaków jest wysoka. Dlaczego nie walczyć z nią przez podwyższenie cen?" – podkreślał Maciej Miłkowski, wiceminister zdrowia.

Specjaliści z Crido podchodzą do zapowiadanych zmian z ostrożnym optymizmem.

„Instrument ten nie jest jednak aktualnie w pełni wykorzystywany. Co więcej, wiele wskazuje, że tak będzie również po 2020 roku. Obecna oraz projektowana matryca stawek VAT nie dają bowiem zbyt wielu dowodów by twierdzić, że za ich pomocą państwo w jakikolwiek sposób chce wpłynąć na styl odżywiania Polaków. Faktycznie, nowoopracowane przepisy znacząco upraszczają system stawek VAT i wydaje się, że w dużym stopniu ograniczą problemy przedsiębiorców w zakresie prawidłowego przyporządkowania stawki VAT dla ich towaru. Próżno jednak doszukiwać się przykładów wskazujących na to, że nowa matryca stawek VAT ma na celu kształtować zdrowe nawyki żywieniowe Polaków" – stwierdził Roman Namysłowski, partner zarządzający z Crido.

Zachęcamy do szczegółowego zapoznania się z raportem:

https://crido.pl/report/apetyt-maleje-wraz-ze-wzrostem-podatkow-czyli-kilka-slow-o-opodatkowaniu-niezdrowej-zywnosci/

Co sądzicie na temat opodatkowania niezdrowej żywności? Czy popieracie takie rozwiązanie? Czy uważacie, że to skuteczny sposób walki z nadwagą i otyłością w Polsce? Zapraszamy do dyskusji!

Źródła:

• https://crido.pl/press_info/apetyt-maleje-wraz-ze-wzrostem-podatkow-nowy-raport-ekspertow-crido/

• https://www.mp.pl/kurier/201580,poprzez-stawki-podatkowe-panstwo-moze-promowac-zdrowa-zywnosc