Antybiotykooporność – czy jest się czego bać?

Oporność na antybiotyki jest globalnym zagrożeniem, do tego stopnia, że Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała antybiotykooporność za jedno z najważniejszych wyzwań dla zdrowia publicznego na całym świecie. Zakażenia bakteriami lekoopornymi mogą prowadzić do dłuższej i droższej opieki szpitalnej i mogą zwiększać ryzyko zgonu. Oporność na antybiotyki może dotyczyć każdego.

Bakterie oporne na antybiotyki to bakterie, których nie można w pełni zahamować lub zabić antybiotykiem. Antybiotyk może działać skutecznie przed wystąpieniem oporności. Ta pojawia się w sytuacji, gdy bakterie są narażone na ten sam lek przez większość czasu, mogą nie poddać się mechanizmowi terapeutycznemu leku. Istnieje kilka sposobów, jak bakterie mogą stać się oporne na antybiotyki. Przykładowo, mają one wewnętrzny mechanizm zmiany prowadzący do dezaktywacji lub zneutralizowania działania antybiotyku czy też mogą przenosić między sobą geny kodujące oporność na antybiotyki. Problem oporności na antybiotyki staje się poważniejszy, gdy antybiotyki są stosowane w leczeniu chorób, dla których są nieskuteczne lub trudne do wyleczenia. Dzieje się tak dlatego, że oporne bakterie nie reagują na antybiotyki i nadal powodują rozwój choroby.

Zapobieganie antybiotykooporności

Antybiotyki mogą leczyć głównie zakażenia bakteryjne, takie jak: bakteryjne zapalenie płuc, bakteryjne zapalenie opon mózgowych, rzeżączkę czy gruźlicę. Nie będą leczyć chorób wirusowych, takich jak np.: zapalenia zatok, przeziębienia, grypy czy mononukleozy. W przypadku zachorowania na chorobę wirusową, należy przestrzegać zaleceń lekarza w zakresie leczenia objawowego pod postacią stosowania m.in.: leków przeciwbólowych czy przeciwgorączkowych oraz przyjmowania odpowiedniej ilości snu, odpoczynku oraz nawadniania organizmu. Jeżeli po zdiagnozowaniu choroby wirusowej, takiej jak np.: kaszel, przeziębienie lub ból gardła, objawy nie ustępują w ciągu 10 dni, należy skontaktować się z lekarzem. Czasami, w skomplikowanych lub długotrwałych infekcjach wirusowych, bakterie mogą również atakować i wywoływać tak zwane „wtórne zakażenia”. W takich przypadkach lekarz może zalecić antybiotyk. Należy tu jednak pamiętać o przestrzeganiu zaleceń lekarza zwłaszcza o zażywaniu odpowiednich dawek leku. Nie należy przechowywać antybiotyku na „przyszłe zachorowanie”, ani pomijać jakiejkolwiek jego dawki. Zakończenie pełnego cyklu leczenia antybiotykiem to podstawa w zapobieganiu oporności i nawrotom infekcji. Jest to niezmiernie ważne, zwłaszcza, w sytuacji poprawy samopoczucia w ciągu pierwszych kilku dni leczenia, którego w takiej sytuacji, nie należy przerywać. Ponadto, niewskazane jest stosowanie antybiotyku przepisanego innej osobie i nie powinno się współdzielić antybiotyków z innymi osobami.

Ważna jest również profilaktyka szczepionkowa, z której warto korzystać z uwagi na to, że niektóre szczepionki mogą zapobiegać chorobom bakteryjnym, które w przyszłości mogą (w przypadku zachorowania) wymagać przepisania antybiotyku. Szczepionki przeciwwirusowe, takie jak przeciwko grypie, mogą pomóc w zapobieganiu chorobom, związanym z wtórną infekcją bakteryjną (np. zapaleniem płuc).

Oporność na antybiotyki wzrasta do niebezpiecznie wysokiego poziomu we wszystkich częściach świata. Nowe mechanizmy oporności pojawiają się i rozprzestrzeniają na całym świecie, zagrażając naszej zdolności do leczenia powszechnie występujących chorób zakaźnych. Rozważne przepisywanie i stosowanie antybiotyków jest kluczem do kontrolowania rozprzestrzeniania się oporności. Bez zmiany zachowań i wdrożenia odpowiednich działań, oporność na antybiotyki pozostanie głównym zagrożeniem dla zdrowia.'